تحليل گفتمان انتقادي شعر دفاع مقدّس براي كودكان از منظر رهيافت ون ليون (2008 م.)

A Critical Discourse Analysis of Holy Defense Poetry for children according to van Leeuwen’s approach (2008)

اين تحقيق به بررسي مؤلّفه‌هاي گفتمان‌مدار موجود در اشعار دفاع مقدّس براي كودك و نوجوان پرداخته و سعي در بيان اين مطلب دارد كه تا چه حدّ و به چه منظور شاعران كودك در اشعار خويش از اين مؤلّفه‌ها استفاده كرده‌اند و با پوشيدگي سخن مي‌گويند. همچنين اين تحقيق به بررسي تغيير نگرش شاعران نسبت به مسئله جنگ و چگونگي بازنمايي آن در شعر كودك پرداخته است.بر اين اساس، 6 كتاب از 3 شاعر انتخاب و بررسي شد. تعداد ساختارهاي گفتمان‌مدار موجود در اشعار با اندكي تعديل بر اساس الگوي ون ليون (2008م.) مشخّص شد. در ادامه براي بررسي نگرش و مفهوم هويّت ملّي از الگوي پيشنهادي اين تحقيق استفاده گرديد. بر اين اساس، مشخّص شد كه در اشعار مخصوص كودك و نوجوان نيز از مؤلّفه‌هاي گفتمان‌مدار استفاده مي‌شود و بسامد مؤلّفه‌هاي ادبي در آنها بيشتر است. شاعران براي انتقال مفهوم مثبتي از هويّت ملّي از مؤلّفه‌هاي ادبي بهره مي‌جويند. همچنين شاعران كودك و نوجوان از سال‌هاي اوّليّه پس از جنگ تا دوره كنوني با روندي تغييرپذير در نگرش، نسبت به اين مسئله شعر سروده‌اند. اين تغييرپذيري در گفتمان و سبك اشعار مشهود است. در بُعد نگرش به جنگ و ارزشگذاري شاعران، روندي فراملّي و انسان‌شناسانه را دنبال كرده‌اند و اين نگرش با توجّه به نسل آثار شاعران مورد بررسي در دهه دوم پس از جنگ بيشتر شده است. در شعر دفاع مقدّس، هويّت ملّي مسئله‌اي بسيار مهمّ است كه به كرّات بروز مي‌كند و شاعران آگاهانه يا ناخودآگاه به آن مي‌پردازند. ادبيّات كودك و نوجوان حيطه‌اي بسيار منعطف است كه در صورت تحقيقات بيشتر روي آن در موارد لزوم قابل تعديل و بازخواني است.

Critical Discourse Analysis intends to reveal the interaction between language, power and ideology. To do so, it tries to uncover the discursive features by which power and ideology are inherent in language. The aim of this study is to analyze the discursive features in children poetry to find how and to what extent, Poets use these features to conceal their ideas. This study also examines the poet’s changing attitudes towards the Holy Defense and how they are represented in children poetry. In so doing, 6 poetry books from 3 poets were selected and analyzed for their discursive features based on Van Leewen’s model with slight modifications. With use of some proposed features, the poets’ changing attitudes and the concept of National Identity were examined as well. It was found that discursive features are also used in children poetry, along with a high frequency of literary features. It was also found that the poets have used the literary features to yield a positive meaning for National Identity. Additionally, their attitudes towards Holy Defense were found to have changed. This change is quite obvious in their poetic styles, where they have followed an international and humanistic trend to value the Holy Defense heritage. This change in styles and attitudes is more outstanding in the literary works of the postwar seconddecade poets. National identity has changed into an important element of the Holy Defense poetry due to the extensive conscious and unconscious attention paid to the concept. It is suggested that more inquiries into children literature be carried out from critical discourse analysis perspective. Children literature is a so flexible field that more studies in the field will result in more revealing findings.