بررسي اثرات پخش سيلاب در تغيير برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك (مطالعه موردي: دهندر هشتبندي ميناب، استان هرمزگان)

Investigating the effect of flood spreading on some physical and chemical soil properties

از جمله راههاي جلوگيري از خسارت ناشي از سيل به ويژه هدررفت آب و خاك در حوزه هاي آبخيز مناطق خشك و نيمه خشك اجراي پخش سيلاب در مناطق دشتي پايين دست حوزه است. انباشت رسوبات حمل شده توسط سيلاب از مناطق بالا دست حوزه آبخيز به مناطقي كه سيستم پخش سيلاب انجام شده، منجر به تغييراتي در حاصلخيزي خاك و خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك اين مناطق مي شود. جهت اندازه گيري تغييرات خاك در ايستگاه پخش سيلاب هشتبندي ميناب استان هرمزگان، اقدام به حفر 12 پروفيل خاك در هر دو منطقه سيل گرفته و منطقه شاهد و نمونه گيري از عمق 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتيمتري گرديد. در نمونه هاي گرفته شده خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج به دست آمده حاكي از آن بود كه در مناطق تحت اجراي پخش سيلاب ميانگين درصد كربن آلي، ازت كل، ميزان پتاسيم و فسفر، هدايت الكتريكي و نيز درصد رس نسبت به منطقه شاهد افزايش معني دار و درصد ماسه، واكنش گل اشباع (pH) و درصد اشباع (SP) كاهش معني داري يافت. از طرفي ميزان سيلت در مناطق پخش سيلاب به طور غيرمعني داري نسبت به مناطق شاهد كاهش يافت. از اين رو مي توان بيان نمود كه اجراي سيستم پخش سيلاب در منطقه تحت تاثير، به مرور زمان سبب تغيير بافت خاك و اثرگذاري مثبت بر حاصلخيزي خاك شده است. افزايش ميزان عناصر پرمصرف نظير ازت، فسفر و پتاسيم و همچنين كاهش واكنش گل اشباع يك تغيير مثبت در جهت افزايش حاصلخيزي خاك محسوب مي شود هرچند افزايش هدايت الكتريكي ممكن است كشت برخي محصولات حساس را محدود سازد.

Flood spreading is among preventing method from damage of deluge, especially perishing of water and soil in latrine basins of arid and semiarid regions. Accumulation of sediments on the flood spreads regions lead to changes in soil fertility, revival and support of plant covering and controlling of desertification and change in physicochemical properties of soil in these regions. In order to measure of soil changes in the station of flood spreading Hashtbandi, Minab, Hormozgan, were dipped 12 cavities in two regions: flooded and control. Sling was done from 0-30 cm and 30-60 cm depth. Physicochemical properties were evaluated in the sles. The obtained results indicated that the average of organic carbon, total nitrogen, amount of potassium and phosphorous, EC as well as sand percent significantly increased in the flood spreading region than control region and clay percent, pH and saturating percent (SP) decreased in the flood spearing region than control region. Beside, silt amount non-significantly decreased in the flood spreading region than control region. Generally, can be said flood spreading system changes the soil texture during the time and has positive effect on soil fertility. Increasing amount of macro elements such as N, P and k as well as reduction of pH are positive effects for enhancing soil fertility, although increasing EC may be limited planting of some sensitive crops.