مديريت سطوح ايستابي كم‌عمق در مقابله با بروز درز و ترك در اراضي شاليزاري

Shallow water table management in the face cracking soil in paddy fields

سابقه و هدف: محدوديت منابع آبي مناسب، از عمده‌ترين مشكلات كشاورزي در ايران مي‌باشد. بنابراين يافتن راهكارهايي براي غلبه بر كمبود آب در اين مناطق همواره از اولويت‌هاي مطالعاتي و پژوهشي بوده است. يافته‌هاي مختلف پژوهشي و مديريتي در زمينه مديريت آب در اراضي شاليزاري منجر به ارايه روش آبياري غرقابي متناوب در مقابل آبياري غرقابي دايم گرديده است. با توجه به كاربرد وسيع مديريت آبياري تناوبي، بروز ترك در شاليزارها در اثر ازدياد فاصله آبياري اجتناب‌ناپذير مي‌باشد. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسي اثر سطوح ايستابي كم‌عمق بر وضعيت رطوبتي و خواص فيزيكي خاك‌هاي شاليزاري، آزمايشي شامل تيمار بافت خاك در سه منطقه (موسسه، شاندرمن و آستانه) و تيمار سطح ايستابي در سه سطح (صفر، 5/7 و 15 سانتي‌متر) و در سه تكرار به‌صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي به‌صورت گلداني در موسسه تحقيقات برنج كشور به اجرا درآمد. درصد رطوبت وزني، عرض ترك، مقاومت به نفوذ پنترومتر در خاك، ارتفاع ستون خاك، عملكرد و اجزاي عملكرد برنج اندازه‌گيري شد. يافته‌ها: تاثير سطوح ايستابي كم‌عمق بر ارتفاع ستون خاك، عرض ترك، درصد رطوبت وزني و مقاومت به نفوذ پنترومتر در سطح آماري 1% معني‌دار گرديد. در هر سه بافت خاك در سطح ايستابي 15 سانتي‌متر، درصد رطوبت وزني كم‌تر از ميزان رطوبت در حد ظرفيت زراعي شد. ميزان مقاومت به نفوذ پنترومتر در سطح ايستابي 15 سانتي‌متر براي خاك منطقه موسسه و شاندرمن به‌ترتيب به 29/52 و 44/11 كيلوپاسكال رسيد. همچنين تأثير سطح ايستابي بر عملكرد و اجزاي عملكرد برنج معني‌دار نشد. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه ماكزيمم عرض ترك، در سطح ايستابي 15 سانتي‌متر مشاهده شده كه مقدار آن بين 5/1- 2/1 سانتي‌متر متغير بود و در سطح ايستابي 5/7 سانتي‌متر، تنها ترك مويين ديده شد. در نهايت مي‌توان بيان نمود مديريت سطوح ايستابي در مقياس گلداني در جلوگيري از بروز درز و ترك موثر واقع شده است.

Background and Objectives: Limitation of suitable water resources is a major problem of agriculture in Iran. Therefore finding ways to overcome water shortages in these areas has always been a priority for study and research. The findings of various research and management in the field of water management in paddy fields have led to intermittent flood irrigation methods. Increase in irrigation interval caused cracks in the intermittent irrigation in paddy fields. Materials and Methods: To evaluate the effect of shallow water table on humidity conditions and physical properties of paddy soils, soil texture factors at three regions (Moassese (Rasht), Shanderman and Astaneh) and a factor shallow water table at three levels (zero, 7.5 and 15 cm) and in three replicates as the factorial based on complete randomized blocks design in Rice Research Institute. The amount of moisture, crack width, soil’s resistance to penetrometer, soil column height, yield and yield components of rice were measured. Results: Results showed that the effect of shallow water table levels on soil column height, cracks width, moisture content and resistance to pentrometer penetration has been significant at one percent statistical level. In all three soil textures, moisture content in the 15 cm water table level was below field capacity. Resistance to pentrometer penetration at water table 15 cm for the Moasese and Shanderman reached to 52.29 and 11.44 kPa, respectively. Also effect of water table on yield and yield components of rice was not significant. Conclusion: The maximum width of the crack in the water table 15 cm is between 1.2-1.5 cm. At water table 7.5 cm only capillary crack was observed. It can be expressed that in the shallow water table management in the scale of pot could be effective in preventing leaks and cracks.