تعليم و تربيت تجسد يافته، بهره گيري از تيوري ادراك بدني مرلوپونتي در آموزش هنر

Embodied Education: Employing Merleau-ponty’s Bodily Perception in Art Pedagogy

تحت تاثير سلطه نگره ثنويت انگارانه در فلسفه غربي، تمركز بر آموزش و يادگيري غيرتجسديافته، به گفتمان مسلط در مباحث تعليم و تربيت تبديل گرديد. با گسست و فراروي از نگر ههاي كار تزييني، در سا لهاي اخير نوعي چرخش به سوي توجه به اهميت بدن در فرايند ادراك پديد آمده است؛ و توجه به تن يافتگي در آثار نظريه پردازان تعليم و تربيت معاصر، حضوري پررنگ يافته است. موريس مرلوپونتي، فيلسوف پديدار شناس فرانسوي، يكي از صاح بنظران در مباحث مرتبط با تن يافتگي است. انديشه فلسفي محوري مرلوپونتي طرح اين نكته است كه ادراك پديداري بدني است، نه رويدادي ذهني. مرلوپونتي نشان مي دهد كه اجتناب از تصديق آميختگي حواس، و واقعيت جسماني ادراك در سنت فلسفي غربي، جايگاه بدن را به حاشيه رانده و به موقعيتي به مراتب نازل تر از ذهن تقليل داده است. با قراردادن ادراك به مثابه عملي اساساً جسماني، مرلوپونتي جسمانيت را به مثابه پيش شرايطي ضروري جهت تجربه كردن و كسب دانش مورد تاكيد قرار مي دهد. اين پژوهش كه از نوع نظري و با روش توصيفي- تحليلي و بهره گيري از منابع كتابخانه اي صورت گرفته است، مي كوشد اين نكته را آشكار سازد كه بهره گيري از نظريه هاي مرلوپونتي درباره ادراك بدني، رابطه بيناسوژ ه اي، مواجهه و همزيستي، مي تواند درخصوص بحث تعليم و آموزش هنر بسيار راه گشا باشد. از اين منظر، فضاي آموزش هنر، بايد محيطي فراهم كننده مواجهه و همزيستي درنظر گرفته شود؛ در اين محيط افراد مي توانند براساس تجربيات زيسته خود، آثار هنري را ادراك كنند و در روند ديالوگ و مباحثه، با دنياهاي زيسته ديگر فراگيرندگان نيز آشنا گردند. بدين منوال در فرايند آموزش هنر، گونه اي درهم آميختگي ميان پرسپكتيوهاي متفاوت فراگيرندگان نسبت به آثار هنري ظهور مي يابد.

By rupturing and breaking away from Cartesianistic theories which have been indicating to disembodied approach, in recent years a kind of turning point from focusing on mind to attention to the body has been emerged, and embodiment has found very considerable presence in contemporary theories of education. Maurice Merleau-ponty, French phenomenologist philosopher, is known as one of the main experts of contemporary theoretical debates with regards to the embodiment. Merleau-Ponty’s central philosophical thought emphasizes on the point that the perception is a bodily phenomenon, not a mental event. He indicates that avoidance from acknowledging the senses’ intermixture and corporeal reality of perception in western tradition has marginalized the body’s position in western culture and has reduced the body to a level far lower than the mind. By placing perception as a fundamentally bodily act, Merleau-Ponty emphasizes on the corporeality as an essential precondition for experiencing and gaining knowledge. Employing Merleau-Ponty’s theories on bodily perception, intersubjectivity, empathy, encounter and coexistence also could be useful on the art pedagogy’s debate. By referring to Merleau-Ponty’s arguments, it is possible to consider art education as a corporeal and spatial subject, which finds its meaning in relation to other’s corporeality and spatiality. By reconsidering the body’s important position in art education process, the emotions and emphatic feeling play appropriate role in confrontation between learner and artwork, and student can perceive the work according to his own lived experience. Through the process of dialogue, he/she could experience a kind of openness toward other’s lived worlds, as Merleau-ponty argues their perspectives intertwines into each other.