تأثير 12 هفته تمرينات هوازي شدت متوسط بر تراكم استخواني و شاخص‌هاي سرمي استخوان در زنان يائسة كم‌تحرك

Effect of 12 Weeks of Moderate-Intensity Aerobic Training on Bone Density and Serum Indices of Bone in Sedentary Postmenopausal Women

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر 12 هفته‌ای تمرین هوازی با شدت متوسط بر تراكم مواد معدنی استخوانی مهره‌های كمری و گردن ران و نیز سطوح سرمی كلسیم و فسفر در زنان یائسة كم‌تحرك بود. جامعة آماری این پژوهش را زنان یائسة سالم و كم‌تحرك 55 تا 70 سالۀ شهرستان ارومیه تشكیل دادند. جهت انجام پژوهش، 20 زن یائسة سالم و كم‌تحرك داوطلب و واجد شرایط (با میانگین سنی 12/2±60 سال، قد 17/6±71/156 سانتی‌متر، وزن 28/10±47/72 كیلوگرم و شاخص تودة بدن 24/3±46/29 كیلوگرم بر مترمربع) به‌صورت تصادفی در دو گروه فعالیت ورزشی (11 زن) و كنترل (نه زن) قرار گرفتند. گروه فعالیت ورزشی به‌مدت 12 هفته، هر هفته سه جلسه و در هر جلسه به‌مدت 50 تا 60 دقیقه تمرین هوازی پیاده‌روی و دوی سبك با شدت 65 الی 70 درصد حداكثر ضربان قلب را در نوبت صبح اجرا كرد، اما گروه كنترل در هیچ مداخله‌ای شركت نداشت. شایان‌ذكر است كه 24 ساعت قبل و نیز پس از 12 هفته برنامة تمرینی، به‌منظور اندازه‌گیری تراكم استخوانی و شاخص‌های سرمی، به‌ترتیب دانسیتومتری و نمونه‌گیری خون از گروه فعالیت ورزشی و كنترل به‌عمل آمد. همچنین، ارزیابی تراكم استخوانی مهره‌های كمری و گردن ران با دستگاه دگزا انجام شد و ارزیابی سطوح سرمی كلسیم و فسفر به‌ترتیب با دستگاه‌های اتوآنالایزر و بیوتكنیكال این‌استرومنت ایتالیا صورت گرفت. علاوه‌براین، اطلاعات مربوطه با به‌كارگیری روش آماری توصیفی و استنباطی آنكوا در سطح معناداری (0.05≥P) و با استفاده از نرم‌افزار اس. پی. اس. اس نسخة 23 تجزیه‌و‌تحلیل گردید. نتایج نشان می‌دهد كه در گروه فعالیت ورزشی در مقایسه با گروه كنترل پس از 12 هفته تمرین هوازی شدت متوسط، تفاوت معناداری در تراكم استخوانی مهره‌های كمری و گردن ران، تی اسكور مهره‌های كمری و گردن ران و نیز سطوح سرمی كلسیم و فسفر مشاهده نمی‌شود (P>0.05). نتایج درون‌گروهی نیز تفاوت معناداری را در هیچ‌یك از متغیرها نشان نمی‌دهد (P>0.05). به­طوركلی، یافته‌ها بیانگر آن است كه 12 هفته برنامة فعالیتورزشی هوازی با شدت متوسط مانند پیاده‌روی و دوی سبك، تأثیری بر تراكم استخوانی و سطوح سرمی كلسیم و فسفر ندارد. 

The purpose of this study was to investigate the effect of 12 weeks of moderate-intensity aerobic training on lumbar spine and femoral neck bone mineral density (BMD) and serum levels of calcium and phosphorus in sedentary postmenopausal women. The statistical population was all healthy and sedentary postmenopausal women, 55–70 years old, in Urmia city. Therefore, 20 healthy, sedentary postmenopausal women (age: 60.12 ± 2.12, height: 156.71 ± 6.17 cm, weight: 72.47 ± 10.28 kg, and BMI: 29.46 ± 3.24 kg/m2) volunteered for this study and, after being assessed for eligibility, were randomly divided into exercise (n=11) and control (n=9) groups. The exercise group performed a 12-week moderate-intensity aerobic training of walking and jogging modality at 65–70% maximal heart rate, three days a week, 50–60 min per session in the morning. The Control group participated in no intervention. Densitometry and blood sampling were performed at baseline and post-training in order to measure bone density and serum markers in the exercise and control groups. Evaluation of the lumbar spine and femoral neck BMD were measured by DXA machine and serum levels of calcium and phosphorus were assessed by Auto analyzer and Biotechnical Instrument, Italy, respectively. Data analysis included descriptive and inferential (ANCOVA test) statistics using SPSS 23, and the significance level was set at P ≥0.05. The results showed no significant difference on lumbar spine and femoral neck BMD and T Scores between exercise and control groups after the training program (P>0.05). Also, no significant difference was found in serum levels of calcium and phosphorus (P>0.05). Furthermore, the inter-group results showed no significant difference in any of the variables (P>0.05). The results suggest that 12 weeks of moderate-intensity training such as walking and jogging program has no effect on bone density and serum levels of calcium and phosphorus in postmenopausal women.