تاثيرات تغيير اقليم بر پهنه بندي اقليمي استان گلستان با روش دمارتن گسترش يافته

Oct, p: 636646 . (In Farsi) The effects of climate change on DeMartone climatic classification in Golestan province

افزايش گازهاي گلخانه‌اي سبب شده تا آب و هواي كره زمين تحت تأثير قرار گرفته و تغييراتي در پهنه‌هاي اقليمي به وجود آورد. مطالعه حاضر با هدف بررسي اين تغييرات در استان گلستان با تنوع اقليمي زياد، بر اساس شاخص طبقه بندي دمارتن گسترش يافته انجام شده است. بدين منظور از داده هاي بارش سالانه 60 ايستگاه و نيز دماي حداكثر و حداقل روزانه 22 ايستگاه هواشناسي در سطح  استان طي دوره آماري 1982-2010 به عنوان داده‌هاي اقليمي دوره پايه و مشاهداتي استفاده شد و نيز با استفاده از مولد دادهLARSWG  بر اساس خروجي مدل HADCM3، تحت سناريوهاي مختلفA1B ,A2  وB1، داده‌هاي بارش و دما طي دوره هاي 2011-2040، 2041-2070 و 2071-2100 توليد شدند. براي هر كدام از اين سري داده‌ها، ميانگين درازمدت بارش سالانه، ميانگين درازمدت دماي سالانه و ميانگين حداقل‌هاي دما در سردترين ماه سال استخراج گرديد و با آزمون كردن روش‌هاي مختلف درونيابي، بهترين روش استخراج و مبناي انجام درونيابي قرار گرفت. با بكارگيري روش دمارتن گسترش يافته، پهنه‌هاي اقليمي هر يك از سري داده‌ها به تفكيك ترسيم شدند. طبق نتايج حاصله، روش كريجينگ نسبت به ديگر روش‌ها با خطاي كمتري بارش را درون‌يابي مي‌كند. از روش رگرسيون وزن‌دار جغرافيايي نيز براي پهنه‌بندي دما استفاده شد. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه تحت تأثير پديده تغيير اقليم بارش و دما در استان گلستان افزايش مي‌يابد اما مقدار آنها در دوره‌هاي مختلف متفاوت است بطوري كه در دوره‌هاي آينده نزديك (2040-2011) افزايش بارش بر دما برتري دارد و باعث مرطوب ‌تر شدن اقليم‌ها مي شود ولي در دوره اقليم آينده دور (2100-2071) افزايش دما اثر بيشتري دارد و باعث گرم و خشك‌تر شدن اقليم‌ها مي‌شود. از بين سناريوهاي اقليمي، سناريوي A2 شرايط به مراتب نامطلوبتري را براي استان گلستان تصوير نمود و بر اساس نتايج حاصله،  اقليم نيمه خشك گرم كه تاكنون در استان وجود نداشته است در دوره اقليمي آينده دور، اين اقليم در سناريوي  A2براي 5 درصد مساحت استان پيش‌بيني مي‌شود.

Increasing trend of greenhouse gasses in recent decades has affected weather and climatic zones across the globe. The aim of this study is to investigate the effect of climate change on climatic classes of Golestan province, Iran based on the extended deMartone index. Rainfall data of 60 rain gauges and daily minimum/ maximum temperature data of 22 weather stations during period of 19822010 were used as baseline observations. Besides, HadCM3 model outputs were statistically downscaled using LARSWG model under A1B ,A2 وB1scenarios to project rainfall and temperature data for three periods of 20112040,20412070 and 2071 to 2100.Generated time series of mean annual rainfall, mean temperature and minimum temperature of coldest month of the year were interpolated using Kriging method. Based on extended deMartonne index, climatic zones were worked out and drawn using GIS tools. Results indicated that Kriging method interpolated rainfall data with less error comparing to other methods. According to the results both temperature and rainfall in the region would increase but the increase magnitude may vary in different periods, such that in near future (201120140) the rate of rainfall increase would be more than temperature which lead to more humid climates. This will be reverse during 20712100 in which drier years are expected. Among the chose scenarios, the A2 projects the worse conditions for the study region. Taking into account the temperature gradient, the Geographically Weighted Regression method is suitable for regionalization of temperature. Comparative examination of climatic zones of province under climate change scenarios showed that warm semiarid climatic class which does not exist at present, would cover about 5 % of the province. in the last study period.i.e.20712100 under A2 scenario.