تساوي حقوق در بستر قانون اساسي ايران و نهج‌البلاغه

Equality of rights in the context of the Iranian constitution and Nahjolbalagha

موضوع تساوي حقوق از جمله مسائلي است كه همواره مورد توجه انديشمندان و مصلحان تاريخ بشر، به ويژه امام علي(ع) بوده است؛ به طوري كه در سخنان آن حضرت، زواياي اين موضوع بسيار مهم، موج مي‌زند. از ديرباز، نگرش‌هاي مختلف به تساوي حقوق، باعث تفاوت ديدگاه‌ها نسبت به مسأله تساوي حقوق شده است؛ در قانون اساسي ايران، اصل 3، 19، 20، 34 و 35 به مسأله تساوي حقوق پرداخته‌شده و بر مبناي آموزه‌هاي حقوقي و مديريتي نهج البلاغه، مي‌توان مباني ديني حقوقي اين اصول را بهتر درك كرد و دقيق تر تحليل نمود. نگاه امام علي(ع) داراي ويژگي‌ها و خصوصياتي است كه آن را از ساير نظرات، متمايز و برجسته مي‌سازد. اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي و با تكيه بر سيره امام علي(ع) و سخنان ايشان به‌ويژه در نهج‌البلاغه بدين يافته‌هاي مهم دست يافته است: 1 از نظرگاه امام علي(ع)، حقوق نه ناشي از اراده اجتماع يا قدرت‌ها و نه ناشي از سير تاريخي است، بلكه برخاسته از تكوين عالم خلقت و سرشت هستي است و ريشه در وحي دارد؛ 2 تساوي حقوق، به مفهوم داشتن امكانات يا موقعيت‌هاي برابر نيست بلكه به معناي امكان بهره‌برداري مساوي، طبق استعداد‌ها و توانمندي‌هاي افراد يك جامعه است 3 تساوي در كرامت انساني و بهره‌برداري از امكانات و همچنين اجراي قانون، امري معقول و منطقي است، ولي اعتقاد به تساوي محض در شغل‌ها نامعقول و غيرطبيعي مي‌نمايد.

Equality is one of the issues considered by thinkers and reformers of human history, especially Imam Ali (AS) .That It is highlighted in Imam Ali’s words. Long, different attitudes, leading to differences of opinion regarding the equity provided; Look what philosophers and thinkers such as Plato and Socrates, and what new ideas have proposed since the Renaissance; Axioms 3, 19, 20, 34 and 35 of the Iranian constitution, addressed the issue of equality and based on the teachings of legal and administrative Nahj albalagha, the principles of religious and legal foundations can be better understood and more accurately be analyzed. But in any case, the approach of Imam Ali (AS) has attributes and features that distinguished it from other comments. This study was conducted using analytical method and relying on the Sirah of Imam Ali (AS) and his remarks, especially in Nahj albalagha. The findings showed that from the viewpoint of Imam Ali (AS) the rights Do not result from the will of society or powers or historical process. But from the formation of the universe and the nature of existence and is rooted in divine revelation; Equality does not mean having facilities and equal opportunity. However, it also means a possibility of equal utilization, according to the talents and abilities of individuals in a society. Hence, equality in human dignity, Seizing the opportunities as well as law enforcement, Is reasonable, But the belief in equality in jobs are irrational and unnatural.