واكاوي و نقد ادله عرفا درباره هدف آفرينش

Analysis and Critique of the Reasons of Mystics for the Goal of Creation

يكي از مباحث معرفتي دقيق در حوزه الهيات، هدف خداوند از خلقت جهان است متكلمان اسلامي، هدف خداوند از آفرينش عالم را رساندن جود به خلق مي‌دانند. فلاسفه معتقدند ازآنجاكه خداوند واجد همه كمالات و علت ‌تامه خلقت است و معلول از آن لامحاله تخلف نمي‌كند، فيض‌رساني و صدور وجود و خلق نظام احسن از ناحيه خداوند واجب است. از منظر عارفان، آفرينش بر پايه عشق خداوند به شناخته شدن انجام پذيرفته است و مجموعه هستي، تجليات ذات پروردگار هستند كه وجودي غير از وجود حق‌تعالي ندارند. خداوند عاشق كمالات بي‌نهايت خود بود؛ لذا در قالب پديده‌هاي مختلف عالم تجلي كرد تا از ديدن جمال خود در آينه فعل خويش كه همان جهان خلقت است، لذت ببرد و هدفي براي آفرينش در ماوراي ذات بي‌همانندش وجود ندارد. در اين نوشتار، از ميان همه نظرات، به روش كتابخانه‌اي، به بررسي پاسخ پرسش اصلي درباره ديدگاه عرفا در اين زمينه ‌پرداخته شد و با طرح پرسش‌ها و ايراداتي بر آن و تبعات پذيرش اين نگرش، مشخص شد كه مطلب نيازمند بازنگري و رجوع به تعاليم قرآن ‌كريم و روايات حضرات معصومين است.

One of the minute epistemological topics in theological studies is God’s goal of creating the world. Islamic theologians consider God’s goal of creating the universe as bringing benevolence to creation. Philosophers believe that because God has all the perfect qualities; is the absolute reason for creation; and the thing caused inevitably does not contradict it, bestowal of grace, bringing into existence, and creating the best world order by God is obligatory. In the view of mystics, creation has taken place based on God’s love for being known, and the entirety of existence are the manifestations of God’s essence who have no existence other than the existence of God. God loved His infinite perfect qualities. Thus, He manifested Himself in the form of different worldly phenomena so that by seeing His own beauty as reflected in His action, which is indeed the creation of the world, He would take pleasure and the goal of creation is nothing beyond His unique essence. In this paper, from among all the views, using a library based method, answering the main question about the viewpoint of mystics in this regard was attended to. By posing questions and problems about it and the consequences of accepting such an outlook, it was revealed that the issue needs to be reviewed and referred to the teachings of the Holy Qur’an as well as the narrations of the Infallibles.