اندازه گيري تبخير- تعرق استاندارد ذرت با روش بيلان آب و عمق متغير ريشه در يك منطقه خشك و نيمه خشك

Measurements of Standard Maize Evapotranspiration Using Water Balance Method and Variable Root Depth in an Arid and Semi-Arid Region

در اندازه گيري تبخير– تعرق گياهان با لايسيمتر ممكن است، شرايط آب و هوايي محل لايسيمتر، با شرايط مزارع زير كشت متفاوت باشد يا در زمان محدودي نتوان با استفاده از يك لايسيمتر براي چند گياه زراعي تبخير– تعرق را اندازه گيري نمود. در اين مقاله روش بيلان آب در خاك براي اندازه گيري مقدار تبخير- تعرق استاندارد ذرت در شرايط مزرعه، از اندازه گيري رطوبت حجمي خاك منطقه ريشه در اراضي دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز در سال هاي 1382 و1383 استفاده گرديد. عمق ريشه نسبت به زمان تغيير مي كند و براي كاهش خطا در محاسبه آب ذخيره شده در خاك، اندازه گيري رطوبت خاك تا قبل از رسيدن ريشه به بيشينه عمق خود (8/1 متر)، فقط در ناحيه ريشه صورت مي گرفت. در اين تحقيق، مقدار اندازه گيري شده تبخير- تعرق استاندارد گياه ذرت با استفاده از معادله بيلان آب در مزرعه با نتايج حاصل از كاربرد معادله هاي پنمن- مانتيث، هارگريوز- ساماني و مدل MSM2 Maize Simulation Model)) مقايسه شد. نتايج نشان داد كه اندازه گيري مقادير رطوبت خاك در اعماق مختلف، در شرايط مزرعه و اندازه گيري تبخير- تعرق استاندارد گياه ذرت با اين روش ساده و مطلوب بود. بررسي ها تاييد كرد كه جهت برآورد تبخير- تعرق استاندارد گياه ذرت، مي توان از مدل MSM2 و معادله هاي هارگريوز- ساماني با ضرايب اصلاح شده براي منطقه و پنمن- مانتيث به ترتيب باخطاهاي 2-، 5 و 25- درصد استفاده نمود. نتايج حاصل نشان داد كه در شرايط وجود محدوديت داده ها و تنها با داشتن داده هاي كمينه و بيشينه دماي هوا، با استفاده از معادله هارگريوز- ساماني اصلاح شده و ضرايب گياهي مي توان تبخير- تعرق استاندارد ذرت را به خوبي برآورد كرد.

In measurements of crop evapotranspiration by lysimeter, climate of cultivated field may be different from lysimeter point, also a lysimeter cannot be utilized for measurements of several crops during a limited time. For measurements of the standard maize evapotranspiration by the water balance method, soil water content was measured in a field experiment under furrow irrigation system during 2003 and 2004. Maize root depth was varied in respect to time and for reducing the error of measured soil moisture and calculating the stored water in soil profile, soil water content was only measured in the root zone until the root reached to its maximum length (1.8 m). In this study, the measured standard evapotranspiration of maize via water balance equation in the field, was compared with the estimated values using the methods of Penman-Monteith, Hargreaves-Samani and MSM2 model (Maize Simulation Model). The results showed that applying the water balance method for measuring maize standard evapotranspiration was simple and favorable in field conditions. The investigations confirmed that by use of MSM2 model, modified Hargreaves and Penman-Monteith’s equations, the standard maize evapotranspiration values could be estimated, with the errors of -2% , 5% and -25%, respectively. The results showed that with limited data condition, if only, the minimum and maximum air temperature were available, the maize standard evapotranspiration value could be estimated favorably, using the modified Hargreaves-Samani’s equation and crop coefficient.