تبيين مولفه‌هاي" دلبستگي به مكان" در مقياس محله و شهر و تحليل تعميم پذيري آن؛ نمونه موردي: محله تاريخي سرخاب تبريز

Explaining the Determinants of "Place Attachment" at the Scales of the Neighborhood and the City and Analyzing its Generalizability, Case Study: Historical Neighborhood of Sorkhab, Tabriz

مقاله حاضر در برخورد با مساله تضعيف پيوند انسان- مكان، در تلاش است تا ضمن بررسي نظريات و چارچوب سه گانه فرد، فرآيند، مكان(، به دو سوال اصلي زير پاسخگو باشد: 1- نحوه سنجش مدل دلبستگي به ( » دلبستگي به مكان « مدل مكان چگونه هست؟ 2- براي ارتقا دلبستگي ساكنين به محله هاي مركزي، كدام بعد دلبستگي بيشتر تاثيرگذار است؟ هدف تحقيق، ارايه مدل دلبستگي به مكان، نحوه سنجش ابعاد آن و تاكيد بر ارتقا ميزان دلبستگي ساكنين به محله هاي مركزي بيشتر از مقياس شهر مي باشد. مدل دلبستگي به مكان، در سه شكل )افراد، ابعاد و مناطق( متفاوت و تعمي مناپذير و در آيتم هاي موجود در ابعاد آن )سه بعد شناختي، عاطفي و رفتاري(، تعمي مپذير مي باشد. تحقيق به روش پيمايشي و تطبيقي در دو مقياس محله و شهر، به شيوه پرسشنامه در ميان ساكنين محله مركزي تاريخي )سرخاب( شهر تبريز انجام گرفت. يافته هاي آزمون نشان داد كه ميزان شناخت، عاطفه و در كل دلبستگي در مقياس شهر بيشتر از محله مي باشد. يافته هاي اين تحقيق تاكيد بيشتري بر مقياس محله نسبت به مقياس شهر با هدف ارتقا دلبستگي ساكنين به محله مركزي دارد. بررس يها در ميان ابعاد مدل دلبستگي به مكان آشكار كرد كه براي هر دو مقياس محله و شهر، ميزان بعد شناختي بيش از ميزان بعد عاطفي مي باشد. براي ارتقا دلبستگي به محله، شناخت محله بيشتر تاثيرگذار است. در اين ميان عوامل فردي نيز همچون گروه هاي سني، جنسيت، وضعيت تاهل و ميزان تحصيلات ارتباط سازگاري را با ميزان دلبستگي به محله و شهر ارايه مي دهند. نتايج اين يافته ها علي رغم نظريات رايج بيشتر مطالعات، با هدف ارتقا ميزان دلبستگي به محله هاي مركزي و پايداري آن، توجه بيشتر متخصصين و برنام هريزان شهري به بعد كالبدي محله و تقويت تصوير ذهني ساكنين از محله مي طلبد.