شناسايي و مطالعه بيماري زايي گونه‌هاي فوزاريوم دخيل در پوسيدگي ريشه لوبيا در استان زنجان

Identification and pathogenicity of Fusarium species associated with bean root rot in Zanjan Province

پوسيدگي فوزاريومي ريشه لوبيا يكي از بيماري‌هاي مهم اين گياه در جهان به شمار مي‌رود. به منظور شناسايي و بررسي بيماري زايي گونه هاي فوزاريوم مرتبط با بيماري پوسيدگي ريشه لوبيا در استان زنجان، طي فصل زراعي 1389 از ريشه گياهان لوبيا با علايم پوسيدگي ريشه و زردي يا پژمردگي در اندام هاي هوايي، تعداد 50 جدايه متعلق به جنس فوزاريوم به دست آمد. بر اساس خصوصيات ريخت‌شناسي و با استفاده از كليدهاي شناسايي معتبر، هفت گونه (Fusarium solani، F. acuminatum، F. equiseti، F. oxysporum، F. crookwellense، F. sambucinum و (F. semitectum مورد شناسايي قرار گرفتند كه در بين آن‌ها F. solani شايع ترين گونه بود. جهت مقايسه شدت بيماري زايي گونه ها، شدت بيماري اندام‌هاي هوايي و طول زخم نكروزه روي ريشه، اندازه گيري شده و بين گونه ها مورد مقايسه قرار گرفتند. اثر آلودگي با گونه‌هاي مختلف بر صفات رويشي گياه شامل وزن خشك ريشه و اندام هوايي، طول ساقه و طول ريشه نيز مورد ارزيابي قرار گرفت. تجزيه واريانس نشان داد كه بين گونه‌ها از نظر شدت بيماري اندام‌هاي هوايي و طول زخم ريشه اختلاف معني دار وجود داشت. همچنين آناليز همبستگي پيرسون نشان دهنده‌ همبستگي معني دار مثبت بين طول زخم ريشه و شدت بيماري اندام‌هاي هوايي بود.

Fusarium root rot of bean is one of the important diseases of this plant all over the world. In order to identify Fusarium species associated with bean root rot disease in Zanjan province and their pathogenicity on bean seedlings, during growing season 2012, fifty isolates of Fusarium were obtained from roots of bean plants showing root rot and foliage yellowing or wilt symptoms. Based on cultural and morphological features by using available identification keys, seven species including F. solani, F. acuminatum, F. equiseti, F. oxysporum, F. crookwellense, F. sambucinum and F. semitectum were identified, among them F. solani was the most prevalent species. In order to compare virulence of the species, foliage disease severity and the length of necrosis lesion on root, were measured and compared among species. The effect of infection with different species on growth factors of plant consisting dried root and shoot weight, shoot and root length were also assayed. The analysis of variance showed that there was significant difference among species in terms of foliar disease severity and root lesion length. Also Pearson’s correlation analysis revealed a positive significant correlation between root lesion length and foliar disease severity.