تحليل اثر رقابت درون گونه اي بر ويژگي هاي زيست سنجي جست گروه هاي بلوط ايراني با استفاده از تابع هاي همبستگي جفتي و نشان دار در جنگل هاي زاگرس

سابقه و هدف: رقابت درون گونه اي بين درختان يك برهمكنش كليدي در شكل گيري توده هاي جنگلي است و تحليل فرايندهاي نهفته بوم شناختي در جنگل ممكن مي سازد. اين برهمكنش بر رويش و توزيع مكاني درختان تاثير گذاشته و منجر به يك ساختار افقي و عمودي خاص در توده مي شود. به همين دليل، رقابت به عنوان يكي از نخستين فرايندهايي شناخته مي شود كه تراكم جمعيت، ساختار جامعه و تنوع آن را تحت تاثير قرار مي دهد. به منظور درك برهمكنش رقابتي درختان در جنگل، روش هاي متعددي توسعه يافته اند كه مقياس مكاني رقابت را بين تك درختان ارزيابي كرده و تاثير رقابت را بر ويژگي هاي زيست سنجي آنها نشان مي دهند. بنابراين با توجه به نقش مهم رقابت بر رويش درختان و ساختار مكاني آنها، اين پژوهش با هدف بررسي اثر رقابت درون گونه اي بين جست گروه هاي بلوط ايراني بر ويژگي هاي زيست سنجي آنها در جنگل هاي خشك و نيمه خشك زاگرس با استفاده از تحليل مكاني انجام شد. مواد و روش ها: يك قطعه نمونه با ابعاد 300 متر × 300 متر كه به طور خالص پوشيده از بلوط ايراني بود در نزديكي شهر ياسوج در استان كهگيلويه و بويراحمد انتخاب شد. نقشه نقطه اي همه 1113 جست گروه با استفاده از روش آزيموت و فاصله تهيه گرديد. ابتدا از آزمون كولموگروف اسميرنوف براي بررسي اختلاف توزيع جست گروه ها با توزيع پوآسون همگن استفاده شد. سپس تحليل مكاني جست گروه هاي بلوط ايراني با استفاده از تابع همبستگي جفتي، g(r)؛ تابع O-ring، O(r) و تابع همبستگي نشان دار، kmm(r) انجام شد. در تابع همبستگي نشان دار، ويژگي هاي زيست سنجي ارتفاع كل، ارتفاع تاج، قطر يقه، قطر متوسط و مساحت تاج به عنوان نشان بكار رفتند. همچنين از آزمون مونت كارلو براي بررسي معني داري نتايج به دست آمده استفاده شد. يافته ها: مقايسه با فرايند پوآسون همگن نشان داد كه الگوي مشاهده شده بلوط هاي ايراني به طور معني داري (در سطح 05/0) همگن بود. نتايج تابع همبستگي جفتي و تابع O-ring نشان دادند كه بين جست گروه هاي بلوط ايراني در منطقه مورد مطالعه رقابت درون گونه اي وجود داشته كه اين رقابت تا مقياس مكاني 5 متر معني دار بود (در سطح 05/0). همچنين نتايج تابع همبستگي نشان دار نيز بيانگر اين بود كه ارتفاع كل، ارتفاع تاج و قطر يقه به رقابت درون گونه اي بسيار حساس بوده در حاليكه ويژگي هاي تاج (قطر متوسط و مساحت) حساسيت كمتري به رقابت نشان دادند. نتيجه گيري: به طور كلي، نتيجه گيري شد كه در توده خالص مورد مطالعه بين بلوط هاي ايراني برهمكنش هاي رقابتي وجود داشته كه اين رقابت بر ويژگي هاي زيست سنجي آنها تاثير منفي داشته است. رقابت بين جست گروه ها بر رويش آنها تاثير منفي گذاشته اگرچه اين برهمكنش منفي تاثير كمتري بر مشخصات تاج داشته است زيرا فاصله بين جست گروه ها در نتيجه تراكم كم آنها (7/123 جست گروه در هكتار) رقابت تاجي را كاهش داده است.