راهكارهاي شناخت استشهادنامه

سندشناسي، تبيين توسعه تاريخي اسناد، و ساختارشناسي آنان گوناگون است. سندشناسان معتقدند كه اسناد تاريخي را بايست با كمك دانش و فن سندشناسي، قاعدهمند و تعريف و تشريح كرد. به اين ترتيب، ساختارشناسي اسناد و كاربرد تمامي اسناد تاريخي، طبيعتاً از جمله مصاديق اصلي دانش سندشناسي به شمار ميآيد. اسناد و نوشته هاي شرعي بسيار زيادي از دوره قاجاريه باقيماندهاند از آن جمله استشهادنامه ها، كه حاصل نظام فقهي- قضايي آن دوره بوده است؛ استشهادنامه ها مانند ساير اسناد شرعي داراي ساختار خاصي هستند كه با موشكافي دقيق سندشناسانه ميتوان به آنها دستيافت. اين اسناد به لحاظ ساختاري ساده تر از ساير اسناد شرعي بوده و در اغلب موارد متني كوتاه دارند، و با وجودي كه داراي نوعي ساختار سندنويسي مجزا نسبت به ساير اسناد هستند، اما سبك و ساختار مشخص و ثابتي در نگارش اين اسناد ديده نميشود. نويسندگان و محرران در نگارش اين اسناد، خود را ملزم به تبعيت از شيوهاي ثابت نميديدند و تنها قصد خود را از نگارش اين عقد بيان ميكردند. روش پژوهش حاضر به لحاظ ماهيت تاريخي خود، توصيفي است و اطلاعات لازم از طريق بررسي منابع، مدارك و اسناد مربوط گردآوري شده است. بدين ترتيب در اين مقاله ابتدا معيارهاي شناخت استشهادنامه ها بيان ميشود و جهت شناخت بيشتر اين مبحث، نمونه هايي فرضي كه در جنگها و منشآت و ترسل ها ارائه شده اند، ذكر ميشوند تا به نوعي ادبيات سندنويسي و اصول نگارشي استشهادنامه ها بيان گردد.