مراقبه در نهج‌البلاغه

Meditation in Nahj al-Balagha

مراقبه از ريشه‌ي رقب در لغت به معناي گردن است. با توجه به اين كه انسان در نظارت عميق و همه جانبه گردن خود را به حالت كشيده نگه مي‌دارد فلذا براي نظارت خدا بر انسان و نظارت انسان بر اعمال و حالات خويش و همنوع خويش مراقبت گفته مي‌شود. مراقبت خدا بر انسان و انسان بر خود يك وجه اشتراكي در خصوص تكامل روحي و اخلاقي انسان دارد. ولي فرق نظارت خدا بر انسان با نظارت انسان بر خويش از اين جهت است كه مراقبت و نظارت خداوند همه جانبه بوده و هيچ نقص، كاستي و اشتباه ندارد. نتيجه اين نظارت به خود خداوند برنمي‌گردد. مراقبت انسان بر حالات و رفتار خويش به وسعت مراقبت خداوند نمي‌رسد و احتمال دارد كه همراه با غفلت نيز باشد. در اين تحقيق ابعاد موضوعات فوق و همچنين اقسام مراقبت از ديدگاه امام علي(ع) بررسي شده است.

“Muraqaba” (meditation) literally is derived from the root of “رقب” meaning neck in Arabic. Given that Man in his deep and comprehensive monitoring keeps his neck in pulled mode, so God’s monitoring and supervision over man and man’s monitoring over his moods and his fellows is called meditation. Godʹs monitoring for man and man’s for himself, have common aspects on his spiritual and moral evolution. But the difference between Godʹs supervision and human monitoring and surveillance over himself is in this sense that God’s is all-encompassing, with no deficiencies and no mistake. Its results of this monitoring will not return to the God, while human monitoring of his states and his behavior is not to the extent of God’s care and may also be along with neglect. This paper studies dimensions of the above issues from viewpoints of Imam Ali (as).