ارزيابي عوامل موثر بر جذب گردشگران بين‌المللي با استفاده از مدل جاذبه

A Gravity Model Analysis on Determinants of Tourism Flow to Iran

با توجه به افزايش شمار گردشگران بين‌المللي و نقش روز افزون صنعت گردشگري در اقتصاد كشورها، شناسايي عوامل موثر در جذب گردشگران بين‌المللي بيش از پيش ضروري جلوه مي‌كند. دولت‌ها و بخش خصوصي به‌منظور توسعه، رقابت و بقا در صنعت گردشگري نيازمند شناسايي عوامل موثر و پيش‌بيني تقاضاي گردشگري مي‌باشند. هدف اصلي اين پژوهش به كارگيري تكنيك‌هاي اقتصاد سنجي پنل ديتا در بررسي عوامل موثر در جذب گردشگران بين‌المللي به ايران و تخمين تابع تقاضا با استفاده از مدل جاذبه مي‌باشد. متغير وابسته اين پژوهش تعداد گردشگران ورودي به ايران به تفكيك از 53 كشور در سال‌هاي 2013-2009 و متغيرهاي مستقل توليد ناخالص داخلي سرانه، فاصله جغرافيايي، جمعيت، نرخ ارز بر حسب قيمت واقعي سال 2010، تعداد تخت‌هاي هتل، جاذبه‌هاي ثبت جهاني و شاخص برند كشور مي‌باشند كه داده‌هاي آنها از مراكز اطلاعاتي داخلي و بين‌المللي استخراج و با استفاده نرم‌افزار Eviews بررسي شده است. نتايج حاكي از آن است كه تمامي متغيرها به جز جاذبه‌هاي ثبت جهاني از لحاظ آماري معنادار مي‌باشند. متغير شاخص برند با ضريب 19/18 بيش‌ترين تاثير را بر تقاضاي گردشگري و بعد از آن تعداد تخت‌هاي هتل با ضريب 89/1 دومين عامل اثرگذار است. متغير فاصله‌ي جغرافيايي با ضريب 56/2- تنها عامل منفي در جذب گردشگران مي‌باشد. طبقه بندي JEL: Z11, Z19, Z30

Due to increasing number of international tourists and the enhancing role of tourism in economies of countries and competing environment, recognizing determinants in attracting international tourists seems very essential than ever before. Public and private sectors need to examine determinants and forecast tourism demand. The primary aim of this study is using econometric techniques to analyzing determinants of attracting international tourists to Iran and estimating tourism demand function by the gravity model and panel data techniques. Our dependent variable is the number of inbound tourists to Iran from countries of origin in 2009-2013. Explanatory variables are Per capita GDP, population of countries of origin, geographical distance, real exchange rate based on 2010 data, and numbers of hotels’ bed, UNESCO world heritage sites and the country brand index which their data acquired from national and international authorities and examined in Eviews 7 software. The results estimated by fixed effects shows that national brand index of Iran has the most positive effect on tourism demand (18.19) and hotels’ beds stand is the second important factor (1.89). But existing UNESCO heritage sites doesn’t have any impact on attracting tourists to Iran. JEL Classification: Z11, Z19, Z30 Keywords: ,, , , .