واكاوي زماني مكاني بارش هاي حدي مناطق غربي ايران

Temporal-Spatial Analysis of Rainfall Days Frequency Trend of Western Iran Regions

بارش از جمله عناصر اقليمي است كه در بُعد زمان و مكان داراي تغييرات بسياري است. در اين بين مطالعه بارش هاي حدي به سبب اثرات مخرب و زيان بار آن، داراي اهميت بسزائي است . هدف اين مطالعه شناسايي و تحليل روند و شيب روند بارش هاي حدي مناطق غربي ايران است، كه براي رسيدن به اين هدف، داده هاي بارش 69 ايستگاه سينوپتيك و اقليم شناسي(استان هاي: كرمانشاه، همدان، ايلام، لرستان و كردستان)، در طول دوره آماري ( 2010 - 1961 ) مورد استفاده قرار گرفت و آستانه سالانه بارش هاي حدي غرب كشور به روش توزيع تعميم يافته حدي براي مناطق غربي ايران 22 ميليمتر برآورد گرديد. روند بارش هاي حدي براي هر ماه در طول دوره آماري مورد پژوهش مناطق غربي با استفاده روش ناپارامتريك من كندال شناسايي و مورد تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد كه فراواني روزهاي بارش هاي حدي در 12 ماه سال در طول دوره آماري مورد مطالعه روند منفي و كاهشي داشته بجز در قسمت كوچكي از استان ايلام كه كلا روند مثبت و افزايشي داشته است در ماههاي خرداد تا شهريور تقريبا نيمي از مناطق غربي هيچ روندي مشاهده نشد و شيب تغييرات ساير مناطق با روند منفي بين 0 تا 10 روز بوده است، در ماههاي آذر و بهمن حدود 5 درصد منطقه مورد مطالعه داراي روند افزايشي بوده و در آذر ماه اين روند افزايشي در نيمه غربي استان كرمانشاه مشاهده شد شد و در بهمن ماه اين روند مثبت در قسمت شمال غربي استان كردستان مشاهده گرديدكه اين مناطق منطبق بر ارتفاعات زاگرس هستند.

Rainfall is of climatic elements which has wide variations in temporal-spatial aspect. Among these, the study of extreme rainfall because of its destructive and harmful effects is of high importance. The aim of this study is to identify and analyze the trend and trend slope of extreme rainfalls of western Ira regions. In order to achieve this goal, daily precipitation data of 69 synoptic and climatological stations (Kermanshah, Hamedan, Ilam, Lorestan, and Kordestan provinces) during 1961-2010 statistical period was used, and annual extreme rainfall threshold of western Iran was estimated to be 22 mm using Generalized Extreme Value Distribution. Extreme rainfall trend of each month during the statistical period of western regions concerned was identified and analyzed using Mann-Kendall non-parametric method. The results show that frequency of extreme rainfall days had negative and reductive trend in 12 months of the year during the statistical period under study, except for a small part of Ilam province the general trend of which was positive and increasing. In Khordad to Shahrivar months, no trend was observed in nearly half of the western regions and variation slope of other region had a negative trend between 0-10 days. In Azar and Bahman months, 5% of the region under study had increasing trend and this increasing trend in Azar month was observed in western half of Kermanshah province, the same positive trend was seen in north-west part of Kordestan province which these regions are part of Zagros heights