سيماي عرفاني پيامبر (ص) در متون ادبي

Mystical Portrait of Prophet Mohammad in Literary Texts

سيمايي كه از پيامبر عظيم الشان اسلام در متون ادبي پارسي ترسيم گشته، بسيار متعالي و منحصربه فرد بوده است. همواره تلاش شده تا با استعانت از روايات تاريخي- مذهبي، بخشي از بزرگواري ها و برجستگي هاي فكري-اخلاقي ايشان بيان گردد. در كنار سيماي تاريخي پيامبر (ص) كه بيانگر زندگي تاريخي ايشان است، مطالبي در متون ادبي روايت گرديده كه بن مايه تاريخي و حقيقي ندارد؛ بلكه بيانگر خصوصياتي است كه با مبحث عرفاني «حقيقت محمديه» همسو و همسان است. حقيقت محمديه كه درحقيقت اشاره به نور نخستين دارد، در مقطعي خاص بر پيامبر اسلام اطلاق شده است. اين فرآيند موجب شكل گيري مباحث و مسائلي پيرامون شخصيت ايشان شده كه در اين پژوهش، سيماي عرفاني پيامبر ناميده مي شود كه در برابر سيماي تاريخي و حقيقي ايشان، مبين مباحثي نظير نخستين مخلوق، واسطه فيض، غايت آفرينش و ... شده كه از خصوصيات اصلي حقيقت محمديه است. در اين پژوهش بر آن هستيم تا با دسته بندي خصوصيات مطرح شده براي پيامبر ،آن چه را كه در حقيقت بيانگر حقيقت محمديه است از ساير خصوصيات پيامبر كه ريشه تاريخي دارد، متمايز كنيم.

The great prophet of Islam has always been portrayed uniquely and in an elevated manner. There has always been an attempt to express his nobility and mental and moral magnificence with the help of historical-religious narratives. Along with the historical image of the Prophet which deals with his actual life، there are some baseless، untrue، and non-historical materials in literary texts that seem to be more in line with the mystical subject of “Haghighat-e Mohammadiyeh” (Truth of Mohammad)”. Haghighat-e Mohammadieh which، in fact، points to the first light، was applied to the Prophet in a specific period. The process formed a series of arguments regarding his character; issues such as the first creature، the medium of God’s grace، the aim of creation، etc. which، in this study، are called the mystical portrays of the Prophet and are contrasted with his historical and real image