آسيب شناسي نظام مالياتي ايران و تبيين علل موثر در بروز آسيب ها

Patologhy of Iran's Tax system and Explaning the Factors Contribuiting to its Malfunction

ماليات ها به عنوان يكي از مهم ترين منابع درآمدي دولت محسوب مي گردند. وصول سريع، كم هزينه و ثبات اين قبيل از درآمدها، سبب روي آوردن بسياري از كشورها به اين گونه از درآمدها به عنوان درآمد اصلي وپايدار خود بوده است. نظام مالياتي در ايران نيز در دوران معاصر و در راستاي اجراي اين سياست و تبديل ماليات به عنوان اصلي ترين منبع درآمدي خود و محدود كردن نقش نفت به عنوان مهم ترين منبع درآمدزاي دولت گام هاي موثري برداشته است. به رغم تلاش هاي موثر در اين خصوص، نظام مالياتي ايران دچار چالش ها و آسيب هاي متعددي است كه مي بايست ضمن شناسايي آسيب ها از يك سو به تعيين عوامل مرتبط با آن از سوي ديگر پرداخت. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه: نابساماني قانوني به عنوان اولين و مهم ترين آسيب وارده بر نظام مالياتي محسوب مي گردد. ابهام، عدم ثبات و تورم منابع فروقانوني (بخشنامه هاي مالياتي) دركنار سياست كيفري نامتناسب و غيرمنطقي از جمله آسيب هاي قانوني در نظام مالياتي ايران به شمار مي آيند. از سوي ديگر فقدان تمكين موديان مالياتي يا تمكين ناقص و نامناسب آنها از ديگر صدمات و چالش هاي موجود در نظام مالياتي ايران مي باشد. در ايجاد اين گونه از آسيب ها عوامل متعددي از جمله: عدم توجه قانون گذار و سياستگذاران قانوني به ضرورت تدوين قانون منسجم و رفع ايرادات قانوني، سياست كيفري غير موثر و ناكارآمد، فقدان زيرساخت مناسب در جهت پيشگيري از قانون گريزي مالياتي در قالب عدم تمكين مالياتي، نابساماني فرهنگ مالياتي و وجود چالش هاي اقتصادي دخالت دارند كه در اين مقاله در پي آنيم تا به بررسي اين موارد پرداخته شود.

Taxes are one of the most important sources of government revenue، Quick receipt، low cost and stability of such incomes cause attracting many countries to such outcomes (as main and fixed outcome). Iran’s tax system also in modern times taken effective steps to implement this policy and convert tax as one of the most important source of income and limiting the role of oil as the most important source of government revenue. Despite effective efforts in this regard، the tax system face several injuries and challenges that must not only identify damages but also pay attention to related factors. The findings of this study shows that: Legal disorder is one of the most important and first damage on the tax system. Ambiguity، consistency and inflation of legal down resources (tax directive) in addition to disappropriate and illogical policy. including legal damages considered at Iranian tax system. On the other hand، lack of compliance in tax payers or incomplete and inappropriate compliance of them are another available damages and challenges of iran’s tax system. in creating such damages، several factors are involved: lack of attention of legislator and policy maker’s need to develop a coherent law and remove the legal objections، ineffective and inefficient penal policy، lack of appropriate infrastructure in order to prevent tax scan (in format of lack of tax compliance)، ravage of tax culture and existence of economical challenges. We consider this items in the study