بررسي شرط عدم مخالفت زوج با تحصيل زوجه ضمن عقد نكاح

Study of the Term of Non-Disagreement of Husband with Eduaction of Wife in the Contract of Marriage

نكاح سازمان حقوقی ویژه‌ای است كه بر مبنای رابطۀ جنسی و عاطفی زن و مرد تشكیل می‌شود. اشخاص در انتخاب همسر آزادی كامل دارند و عقد نكاح نیز مانند سایر قراردادها، به قصد و رضای طرفین وابسته است، ولی آثار این عقد از طرف قوانین معین می‌شود و حقوق جایی برای حاكمیت ارادۀ طرفین باقی نمی‌گذارد. به‌ندرت می‌توان موردی را یافت كه زن و شوهر بتوانند آثار متعارف نكاح را بر هم بزنند؛ از این جنبه نكاح از سایر معاملات جداست. یكی از این موارد اندك كه زن و مرد می‌توانند آثار نكاح را خود تعیین كنند، مبحث شروط است. طبق مادۀ 1119 ق.م :«طرفین عقد ازدواج می‌توانند هر شرطی را كه مخالف با مقتضای عقد مزبور و مخالف كتاب و سنت نباشد، در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگری بیاورند و طرف مقابل را به آن ملزم كنند ... ». شاید شروط مختلفی بنا به شرایط زوجین و تمایل آنها گذاشته شود. یكی از این شروط، عدم مخالفت زوج با تحصیل زوجه است. در مقاله این موضوع بررسی خواهد شد كه به چه طریق می‌توان این شرط را در ضمن عقد گنجاند و ضمانت اجرای آن چیست؟ البته توجه به جایگاه شرط در رسیدن به این مقصود، نباید سبب غفلت از دستیابی آسان‌تر به این مهم باشد كه با رعایت فضایل اخلاقی حاصل می‌شود.

Marriage is a special institution which is formed on the basis of sexual and emotional relation between woman and man. In choosing their spouses, people are compeletly free; the effects of this contract [of marriage], however, are specified by laws and there is no room for rule of two parties’ wills. One can rarely find a case in which wife and husband is able to eliminate the conventional effects of [the contract of] marriage. In this respect, contract of marriage is other than other contracts. One of the rare cases in which woman and man are entitled to specify effects of their marriage concerns ‘conditions [to marriage]’. According to the Article 1119 of the Civiil Code ‘the parties to the marriage can stipulate any condition to the marriage which is not incompatible with the nature of the contract of marriage or the Scripture or Sunnah and require the other party to accept it …’ Based on the situations of two spouses, various conditions may be stipulated one of which concerns non-disagreement of the husband with wife’s education. The present article tries to find how this condition may be included in the contract of marriage and what its sanction is. Of course, attention paid to the condition to attain this goal should not be an excuse to neglect the easier way to attain this important goal which is observance of moral virtues.