تنوع در خفتگي، جوانه‌ زني بذر و قدرت تهاجمي اكوتيپ‌ هاي سس زراعي (Cuscuta campestris Y.)

Variation in dormancy, seed germination and aggressiveness of field dodder (Cuscuta campestris Y.) ecotypes in sugar beet

در اين پژوهش بذر 10 اكوتيپ سس زراعي از مزارع چغندرقند آلوده در اردبيل، آذربايجان غربي، قزوين، خراسان و البرز در سال 1392 جمع­ آوري و درصد و سرعت جوانه­ زني آن­ها اندازه ­گيري شد. تاثير مدت نگهداري بذر در انبار و همچنين تيمار بذر با اسيدسولفوريك ­غليظ (98٪) بر وضعيت خواب و خصوصيات جوانه زني بذر اكوتيپ ­ها، در محيط ژرميناتور و قدرت آلوده­كنندگي اكوتيپ­ ها بر روي چغندرقند در محيط گلخانه بررسي شد. آزمايشات انجام شده در آزمايشگاه (با چهار تكرار) و در محيط گلخانه (با سه تكرار) در قالب طرح كاملا تصادفي انجام شد. بين اكوتيپ­ ها در همه صفات مورد بررسي اختلاف معني­ دار (P≤0.01) وجود داشت. حداقل و حداكثر درصد جوانه­ زني قبل از تيمار بذر با اسيد به ترتيب 3 و 29 درصد و بعد از تيمار با اسيد، به­ ترتيب 13 و 87 درصد بود. بيشترين تأثير تيمار با اسيد بر شكست خواب بذر، در اكوتيپ پارس­آباد مغان مشاهده شد. اكوتيپ جمع­ آوري شده از جهان­ آباد قزوين، به تيمار با اسيد عكس ­العمل منفي نشان داد و درصد جوانه زني آن كاهش يافت. نگهداري بذر به مدت يكسال تأثير معني‌ داري بر شكست خواب نداشت. اختلاف طول گياهچه، وزن تر و خشك هزار ژرم (هزار گياهچه) اكوتيپ­ ها در سطح يك درصد معني­ دار شد. كمترين طول گياهچه و وزن خشك هزار ژرم به ­ترتيب با 3/2 سانتي­متر و 0/09 گرم مربوط به اكوتيپ جهان­ آباد قزوين بود. قدرت آلوده­ كنندگي اكوتيپ ­ها نيز با همديگر متفاوت و اختلافات با احتمال 99 درصد معني ­دار بود. اكوتيپ ­هاي تهيه شده از اروميه و مشكين دشت البرز به­ترتيب بيشترين و كمترين قدرت آلوده كنندگي چغندرقند را داشتند. با توجه به اين­كه رفتارهاي بيولوژيكي اكوتيپ­ هاي سس از الگوي ثابتي پيروي نكرد،­ لذا شناخت خصوصيات بيولوژيكي آن­ها مي تواند در پيشرفت برنامه­ هاي مديريتي كنترل اين علف ­هرز مؤثر باشد.

In this study, 10 ecotypes of field dodder (Cuscuta campestris Y.) collected from infected sugar beet fields in Ardabil, West Azerbaijan, Qazvin, Khorasan Razavi and Alborz provinces were evaluated for germination rate and percentage. The effects of seed storage duration and scarification with sulfuric acid 98% on seed dormancy and germination characteristics of the ecotypes were studied in the growth chamber and their ability to infect sugar beet was studied in the greenhouse. Experiments were carried out in completely randomized design with four and three replications in the growth chamber and greenhouse, respectively. Significant difference (p ≤0.01) was observed among the ecotypes for all studied traits. The minimum and maximum germination percentage of the ecotypes before sulfuric acid treatment was 3 and 29%, and after treatment reached to 13 and 87%, respectively. The highest impact of acid treatment was observed in the ecotype collected from Parsabad, Moghan. The ecotype collected from Jahanabad, Qazvin, showed negative response to acid treatment and its germination decreased. Seed storage for one year did not influence the seed dormancy break. There was significant difference (p ≤0.01) among the ecotypes for seedling length, fresh and dry weight of 1000-germ (1000-seedling). The minimum seedling length (3.2 cm) and dry weight of 1000-germ (0.09g) was observed in Jahanabad ecotype. The ecotypes were also significantly different (p ≤0.01) for aggressiveness and infection. Ecotypes collected from Urmia and Meshkindasht of Alborz had the maximum and minimum aggressiveness, respectively. Although, the biological behavior of the parasitic dodder weed did not follow a constant pattern, identification of their biological characteristics can be useful in the progress of management programs to control the weed.