تعيين اولويت كريدورهاي حيات وحش بين مناطق حفاظت شده استان آذربايجان شرقي

Prioritization of Potential Linkages among Protected Areas in East Azerbaijan

تكه تكه شدن و انزواي زيستگاه ها به عنوان يكي از بزرگ ترين تهديدهاي تنوع زيستي، خطر انقراض محلي گونه ها را به خاطر عوامل درون آميزي و حوادث تصادفي جمعيت شناختي افزايش مي دهد. اين امر، توانايي جابه جايي جمعيت ها را نيز در پاسخ به آشفتگي هاي زيستگاهي محدود مي كند. با ايجاد يا حفاظت از مسيرهاي ارتباطي بين هسته هاي طبيعي، مي توان اثرات منفي تكه تكه شدن زيستگاه را كاهش داد. در اين مطالعه، با به كارگيري معيارهاي زيستي و تهديد - فرصت ها و بر اساس هم آرايي گروه هاي مختلف ذي نفع در تصميمات حفاظت محيط زيست، مسيرهاي ارتباطي بالقوه تنوع زيستي در استان آذربايجان شرقي اولويت بندي شدند. براي مسير با بالاترين اولويت ارتباطي، گونه هاي حساس به تخريب و تكه تكه شدن زيستگاه از نظر كارشناسان اداره كل حفاظت محيط زيست مشخص گرديد. مدل سازي مطلوبيت زيستگاهي براي گونه هاي مار (جنس هاي وايپر و كلوبر)، پلنگ، سياه گوش، كل و بز و قوچ و ميش با كمك چهار مدل آماري جي.ال.ام.، ام.آي.آر.اس.، مكسنت و آر.اف. و استفاده از داده هاي حضور گونه ها صورت گرفت. اگرچه صحت پيش يابي تمامي چهار مدل در مورد پلنگ و كل و بز خوب بود ولي در مورد قوچ و ميش مدل هاي مكسنت و آر.اف. و براي سياه گوش نيز تنها مدل آر.اف. صحت پيش يابي خوبي نشان دادند. در مورد گونه هاي مار، هيچ مدلي از صحت پيش يابي خوبي برخوردار نبود (آي.يو.سي. < ۰/۷). با واردسازي نتايج اين چهار مدل در يك مدل اجماعي، نقشه هاي مطلوبيت زيستگاهي گونه ها تهيه گرديد. با كمك نقشه هاي مطلوبيت زيستگاهي به دست آمده و به كارگيري بسته جانبي طراحي كريدور در محيط آرك.جي.آي.اس.، طراحي كريدور مناسب از ديدگاه گونه هاي انتخاب شده صورت گرفت. بر اساس نتيجه به دست آمده، لزوم ايجاد كريدورهاي ارتباطي بين پناهگاه حيات وحش كيامكي و منطقه حفاظت شده مراكان در اولويت اول استاني و منطقه حفاظت شده ديزمار و پناهگاه حيات وحش كيامكي در اولويت بعدي قرار دارد. محل تعيين شده كريدور بين پناهگاه حيات وحش كيامكي و منطقه حفاظت شده مراكان با مشاهده هاي ميداني جابه جايي تنوع زيستي هم خواني نزديكي را نشان داد.

As a major threat to biodiversity, habitat fragmentation has increased the local extinction of species due to a function of inbreeding and demographic stochastic factors. Creating or maintaining of corridors among core areas of protected areas decreases the negative impacts of fragmented habitat. This study attempts to prioritize wildlife linkage areas among current protected areas of East Azerbaijan based on the biological importance and threat-opportunity. The prioritization process was done through assembling stakeholders’ opinions. Then, for the highest priority linkage, the focal species that are sensitive to habitat loss and fragmentation were determined based on the ideas of environmental officials. The distribution maps of focal species (Persian leopard, lynx, ibex, wild sheep, and two reptile species) were modeled based on four different modelling techniques: GLM, MARS, MaxEnt, and RF using species presences. Although all of the individual models showed good overall prediction accuracy for Persian leopard and ibex; MaxEnt and RF models indicated a good discrimination ability for wild sheep and only RF for lynx. However, no models had good prediction accuracy for reptiles (Coluber and Vipera; AUC < 0.7). Models with good discriminate accuracy are finally summarized in an ensemble forecasting approach to estimate the distribution of suitable habitats for the species of interest. To identify potential routes among the protected areas, GIS methods we used (CorridorDesigner package) to identify a biologically best corridor for each focal species to move among these protected blocks. The findings of the present study indicated that making corridors among Marakan-Kiamaky protected areas is the first priority that is followed by identification of corridors between Dizmar-Kiamaky linkage. The delineated corridors for the highest priority linkage were consistent with field observations of Tabriz environmental officials from animal movements gathered for several years.