ارزيابي غلظت نيترات خاك، آب آبياري و غده سيب‌زميني در مزارع با مساحت هاي مختلف در شهرستان فريدن استان اصفهان

Evaluation of Nitrate Concentration in Soil, Groundwater and Potato Tubers on Different Farm Sizes in Fereidan City, Isfahan Province

به منظور بررسي آلودگي نيترات (آب، خاك و غده) در مزارع كوچك (كمتر از 0/5 هكتار)، متوسط (1- 0/5 هكتار) و بزرگ (بالاتر از 1 هكتار) سيب‌زميني شهرستان فريدن در استان اصفهان پژوهشي به صورت ميداني در سال زراعي 92-1391 اجرا شد. براي اين منظور مقادير نهاده‌هاي مصرفي و عملكرد غده سيب‌زميني در هر مزرعه جمع‌آوري و ثبت شد. همچنين قبل از شروع كاشت و پس از برداشت محصول غلظت نيترات خاك و آب آبياري و نيز غلظت نيترات غده‌هاي سيب‌زميني توليد شده اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه ميانگين غلظت نيترات خاك پيش از شروع كاشت در مزارع كوچك، متوسط و بزرگ به ترتيب 16/3، 17/4 و 19/9 و پس از برداشت محصول به ترتيب 10/3، 13/3 و 23/3 ميلي‌گرم بر كيلوگرم خاك بود. پيش از كاشت محصول ميانگين غلظت نيترات آب آبياري در مزارع كوچك، متوسط و بزرگ، به ترتيب 36/3، 27/1 و 19/5 و پس از برداشت محصول به ترتيب 47/6، 1/ 33 و 16/4 ميلي‌گرم در ليتر بود. پس از برداشت محصول، غلظت نيترات آب آبياري 87 درصد از مزارع كوچك و 85 درصد از مزارع متوسط از حد بحراني نيترات آب آبياري (45 ميلي‌گرم در ليتر) بيشتر بود، ولي غلظت نيترات آب آبياري مزارع بزرگ در محدوده مجاز قرار داشت. ميانگين غلظت نيترات در غده‌هاي توليدي مزارع بزرگ سيب‌زميني نسبت به ساير مزارع كمتر بود. همچنين غلظت نيترات غده‌هاي سيب زميني تحت تاثير نوع رقم قرار داشت و كمترين غلظت نيترات غده در رقم ديررس و داراي عملكرد بالاي سيب‌زميني (آگريا) مشاهده شد.

To determine the nitrate pollution (water, soil, and tubers) in small (< 0.5 ha), medium (0.5- 1 ha) and large (> 1 ha) size of potato fields, this study was conducted in Fereidan region of Isfahan province during growing season of 2014- 2015. For this purpose, the amounts of inputs and the tuber yield were recorded in each farm. Also, average nitrate-N concentration in irrigation water, soil and tubers of different potato farms were measured before planting and after harvesting. The results showed that the average soil N-nitrate concentration in small, medium and large size farms were 16.3, 17.4 and 19.9 mg kg-1 before planting and 10.3, 13.3 and 23.3 mg kg-1 after harvesting, respectively. The average N-nitrate concentration of irrigation water in small, medium and large size farms were 36.3, 27.1 and 19.5 mg L-1 before planting and 47.6, 33.1 and 16.4 mg L-1 after harvesting, respectively. After harvesting, NO3-N concentration of irrigation water was below the standard range concentration (45 mg L-1) in the all large farms while 87 % of small and 85% of medium farms showed more than standard concentration. The nitrate concentrations of tubers in large-sized farms were lower than others. The tuber NO3-N concentration was affected by potato cultivar. The lowest concentration of nitrate was observed in the late-season potato cultivars (Agria). That might be associated with greater tubers yield.