عنوان مقاله :
بررسي آسيب‌پذيري اجتماعي سالمندان در زلزله‌هاي بم، ورزقان و اهر
عنوان فرعي :
Investigating Social Vulnerability of the Elderly in the Earthquakes of Bam, Varzaghan, and Ahar
پديد آورنده :
سلطانی نژاد امیر
پديد آورندگان :
برشان ادیبه نويسنده گروه روانشناسی، دانشكده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران. Barshan Adibeh , بنی اسد اسما نويسنده گروه مددكاری، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران. Baniasad Asma , سلطانی نژاد ایوب نويسنده گروه مدیریت بحران، دانشكده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر كرمان، كرمان، ایران. Soltani Nejad Ayoob , سام علي نويسنده , سادیی علی نويسنده گروه علوم اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. Sadie Ali
سازمان :
گروه علوم تربیتی، پردیس خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه فرهنگیان استان كرمان، كرمان، ایران.
كليدواژه :
Elderly , Social Vulnerability , سالمندان , earthquake , زلزله , آسيب‌پذيري اجتماعي
چكيده فارسي :
اهداف زلزله حادثه‌ای طبیعی است، اما به سبب آثار اجتماعی گوناگونی كه دارد به موضوعی جامعه‌شناختی تبدیل شده است و گروه‌های آسیب‌پذیری را به وجود می‌آورد. یكی از این گروه‌ها سالمندان هستند. هدف این پژوهش بررسی آسیب‌پذیری اجتماعی سالمندان در زلزله بود.
مواد و روش ها پژوهش حاضر از نوع كیفی‌كمی بود كه به صورت مقطعی در سال ۱۳۹۴ انجام شد. جامعه آماری شامل سالمندان استان‌های آذربایجان شرقی و كرمان بود. در بخش كیفی به‌منظور شناخت آسیب‌های اجتماعی سالمندانی كه زلزله را تجربه كرده‌اند، از طرح تحقیق پدیدارشناسی با بهره‌گیری از گروه‌های كانونی استفاده شد. بدین منظور هفده نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند برای گروه كانونی سالمندان انتخاب و آسیب‌های اجتماعی زلزله، شناسایی شدند. در مرحله كمی، نود نفر از سالمندانی كه زلزله‌های بم، ورزقان و اهر را تجربه كرده بودند، انتخاب شدند و سپس نود نفر كه زلزله را تجربه نكرده بودند، به‌طور همتا با گروه اول انتخاب‌شدند. سپس به سؤالات پرسش‌نامه انزوای اجتماعی، پرسش‌نامه حمایت اجتماعی، پرسش‌نامه سازگاری اجتماعی SAS پی كل و ویسمن و مقیاس پذیرش اجتماعی مارلوكراون پاسخ دادند. دادهای گردآوری شده با نسخه ۲۱ نرم‌افزار SPSS و آزمون T تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته ها در بخش كیفی، آسیب‌های اجتماعی زلزله شامل ناسازگار ی اجتماعی، انزوای اجتماعی، عدم‌پذیرش اجتماعی و عدم‌حمایت اجتماعی از طریق مصاحبه‌ها شناسایی شدند. در بخش كمی نتایج نشان داد میانگین ناسازگاری اجتماعی سالمندان حاضر در زلزله (۰/۶۶±۴/۹۳) و سالمندان دیگر (۱/۱۶±۳/۴۲)، میانگین انزوای اجتماعی سالمندان حاضر در زلزله (۳/۹۱±۱۲/۲۳) و سالمندان دیگر (۳/۱۷±۸/۰۶)، میانگین پذیرش اجتماعی سالمندان حاضر در زلزله (۲/۳۸±۱۱/۴۱) و سالمندان دیگر (۴/۶۶±۲۴/۷) و میانگین حمایت اجتماعی سالمندان حاضر در زلزله (۶/۸۱±۳۴/۱۲) و سالمندان دیگر (۸/۹۶±۶۸/۹) بود. بنابراین میزان سازگاری اجتماعی سالمندان زلزله‌زده كمتر و انزوای اجتماعی آنان بیشتر از سالمندان دیگر بود (۰/۰۱>P). همچنین یافته‌ها نشان داد كه احساس حمایت و پذیرش اجتماعی سالمندان زلزله‌زده كمتر از سالمندان دیگر بود (۰/۰۱>P).
نتیجه گیری بر اساس یافته‌های مطالعه حاضر، سالمندان از جمله گروه‌های اجتماعی آسیب‌پذیر در زلزله هستند كه علاوه بر اختلال حافظه و ازدست‌دادن جهت‌یابی و آسیب‌های روانی، به آسیب‌های اجتماعی نیز دچار خواهد شد. به این آسیب‌ها كمتر توجه شده است. بنابراین برنامه‌ریزی و اتخاذ تدابیر لازم برای كاهش و كنترل این‌گونه آسیب‌ها، یكی از مهم‌ترین ضرورت‌های پیش رو خواهد بود.
چكيده لاتين :
Objectives Although the earthquake is a natural disaster, it has become a social subject and has created vulnerable groups due to its various social effects. One of these groups is the elderly. The present study aimed to investigate the social vulnerability of elderly people who experienced earthquakes.
Methods & Materials The present study involved a cross-sectional qualitative-quantitative method. The population comprised all the elderly people in Kerman and East Azarbaijan provinces. In the qualitative part, in order to identify the social problem of elderly who experienced an earthquake, Categories has been collected By focus group. For this purpose, 17 people were selected by purposive sampling method for focus group of elderly and the social damage of the earthquake was determined. In the quantitative phase, 90 older people who have experienced the earthquake in Bam, Varzaghan and Ahar were selected randomly, and 90 older people who have not experienced an earthquake were selected and matched with the first group. Both groups answered the questionnaire on social isolation, social support, social adjustment questionnaire, and Marlowe–Crowne Social Desirability Scale. The collected data were analyzed by SPSS software (version 21) and t-test.
Results In the qualitative part, social damage of earthquakes, including social incompatibility, social isolation, lack of social acceptance and lack of social support were identified through interviews. In the quantitative results, the average of social incompatibility was 4.93±0.66, social isolation was 12.23±3.91, social acceptance was 11.41±2.38, and social support was 34.12±6.81 among the older people who faced an earthquake. However, the average of social conflict was 3.42±1.16, social isolation was 8.06±3.17, social acceptance was 24.7±4.66, and social support was 68.9±8.96 among the other older people. The findings of the study showed that the rate of social compatibility of the older people who have experienced the earthquake is less than that of other older people, but the social isolation is more than that in other older people (P<0.01). The results showed that feelings of social support and acceptance of older people who have experienced the earthquake were less than that of other older people (P<0.01).
Conclusion Based on the results of the study, it was concluded that older people is one of Social groups that in the earthquake addition of distraction and loss of orientation and memory, confront with social problems that have not been considered. So, planning and preparing strategies to reduce and control such injuries are important.
