عنوان مقاله :
جست‌وجو در سرچشمه ها و تحليل بن‌مايه «درخت» در آثار ناصرخسرو
عنوان فرعي :
An Investigation and Analysis of the Origin of the "Tree Motif" in the Works of Naser Khosrow
پديد آورنده :
ذبيحي رحمان
سازمان :
دانشگاه تربيت معلم- تهران
كليدواژه :
Naser Khosrow , Origins , Poetry and Prose Works , آثار منثور , Tree Motif , بن‌مايه درخت , ديوان , سرچشمه ها , ناصرخسرو
چكيده فارسي :
در سخن شاعران متفكر بن‌مايه هايي هست كه علاوه‌بر كثرت تكرار و وسعت كاربرد، با جهان بيني و منظومه دانش هاي گوينده ارتباط دارد. از اين‌جمله، بن‌مايه درخت در ديوان و آثار منثور ناصرخسرو است كه با دستِ‌كم 177بار كاربرد در مركز مضامين و تصاوير حكيمانه اي قرار گرفته كه ريشه آنها به باورهاي ديني و اعتقادات فلسفي و كلامي شاعر بازمي گردد. بن‌مايه درخت در آثار ناصرخسرو غالباً در دو محور مهم به‌كار رفته‌است: نخست، تصوير دنيا در هييت درخت، و انسان به‌صورت ميوه و ثمر آن؛ و ديگر، تصوير انسان به‌صورت درخت، و تصوير خصال نيك او در صورت ميوه هاي شيرين و سودمند و تصوير صفات ناپسند او در هييت ميوه هاي تلخ و زيان‌بار. در پژوهش حاضر، ضمن جست‌وجو در زمينه ها و سرچشمه هاي اين بن‌مايه، ابعاد گوناگون آن بررسي و تحليل شده‌است. نتيجه تحقيق جايگاه ويژه و منحصربه‌فرد درخت را در ذهن و ضمير شاعر و تاثيرپذيري او را در ايجاد مضامين و تصاوير مربوط به آن از معارف اسلامي و آثار اسماعيليه و اقران آنها نشان مي‌دهد.
چكيده لاتين :
In the words of the poets, there are motifs that in addition to being frequent and extensive are linked to the knowledge and epistemology of the narrator. Among them, the "tree motif" in NaserKhosrow’s poetry and prose with a frequency of at least 177 times is one of the central themes and images which are rooted in the poet’s intellectual and religious beliefs. NaserKhosrowhas often used this motif in two major ways: First as an image of the universe in the form of a tree with human beings as its fruits, and second as an image of a human being in the form of a tree with his moral traits as the sweet and valuable fruits as well as his immoral traits as bitter and harmfulfruits.In the present study, in addition to investigating the background and origin of this theme, its different aspects have been analyzed. The results indicate the special and unique importance of tree in the poet’s mind and imagination and also the impact of Islamic teachings and Ismaili works and theories on the poet increatingsuch themes and images.
عنوان نشريه :
زبان و ادبيات فارسي - دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تربيت معلم
عنوان نشريه :
زبان و ادبيات فارسي - دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تربيت معلم
