تبيين فرآيند شكل‌گيري حس مكان در توسعه جديد شهري (منطقه 4 شهرداري تهران)

Explanation the Process of Sense of Place Formation, in New Urban Development (Case Study: Region No.4 of Tehran Municipality)

اين مقاله به تبيين فرآيند شكل‌گيري حس مكان در توسعه جديد شهري مي‌پردازد. نمونه مطالعه محله حكيميه (فاز1، 2 و 3) در منطقه 4 شهرداري تهران است كه با لحاظ معيارها و ملاك‌هايي چون عدم تغيير و تحول جدي و اساسي و نيز تكامل و ثبات محله طي بازه زماني بعد از شكل‌گيري آن، انتخاب شد. در اين راستا ده معيار در سه حيطه‌ي كالبدي، ادراكي و عملكردي تدوين مي‌شود و از روش‌هاي آماري آزمون همبستگي پيرسون، مدل رگرسيون خطي چندگانه براي تبيين ماهيت رابطه ميان انگاره حس مكان و مولفه‌هاي مذكور و روش تاپسيس براي رتبه‌بندي عوامل استفاده مي‌شود. با اتكا بر چارچوب نظري نوعي سطح‌بندي در زمينه‌ي حس مكان در توسعه جديد شهر ارايه مي‌شود كه امكان تطبيق سطوح مختلف حس مكان را در ارتباط با معيارهاي ده‌گانه تدوين شده، ارايه مي‌دهد. نتايج نشان داد محيط كالبدي از طريق ويژگي‌هاي زيبايي‌شناسي، موجب برانگيختن احساسات (سطح اول) مي‌شود كه عمدتاً با معيارهاي غناي بصري، كيفيت كالبدي فضايي، تناسبات بصري مرتبط بوده و با جنبه‌هاي معنايي و ادراكي موجب ايجاد تصاوير ذهني و تداعي معاني(سطح دوم) مي‌شود كه با معيارهاي خوانايي، قابليت ادراك مكان و هويت قابل تعريف است. در نهايت ويژگي‌هاي عملكردي از طريق تسهيل فعاليت‌ها و تامين نيازهاي استفاده‌كنندگان، موجب حضور آنها در مكان‌هاي شهري و دلبستگي و تعهد به مكان(سطح سوم) مي‌شود كه با معيارهاي قابليت دسترسي، آسايش، دعوت كننده بودن مكان و انعطاف‌پذيري مكان قابل تعريف است.

This study explain the process of the sense of place formation in the new development. Case Study is Hamimyeh quarter in Tehran’s 4th district chat has been selected in terms of criteria such as the lack of significant and fundamental changes, as well as the evolution and stability of the neighborhood during the period after its formation. In this regard, the ten main criteria in three topics of physical, cognitive and functional development Were determined and their meaningful relationships and the impact of each factor to instill a sense of place was determined. and also used Statistical methods of Pearson correlation, multiple linear regression model to explain the nature of the relationship between concept of sense of place and mentioned components and TOPSIS method used to rank the sense of place componenets. Relying on the theoretical framework explained, process of sense of place formation in the new development of city was introduced that Possible to match the different levels of sense of place In connection with the offering developed ten criteria. results showed that The physical environment through aesthetic features caused trigger feelings (first one) This step is mainly the criteria of visual richness, quality physical-spatial,visual proportions and caused by them can be explained and define. And with semantic and conceptual aspects of creating mental images and associations (second level) and Mainly with the criteria of readability, the ability of perception, identity is defined. And finally with functional features by facilitating the activities and meet the needs of users,causing their presence Their presence in urban places and their attachment and commitment to place (third level) This step is mainly the criteria of accessibility, comfort, inviting location of space and flexibility can be defined.