مسيريابي بهينه‌ي خطوط لوله‌ي انتقال گاز طبيعي به كمك روش LCPA (منطقه‌ي مورد مطالعه: دهنه‌ي زاو استان گلستان)

Optimization of Natural Gas Transmission Pipeline Routing using LCPA method (Case Study: Zav Area of Golestan Province)

در پروژه‌های مربوط به زیر‌ساخت‌های خطی مانند خطوط لوله‌ی انتقال گاز طبیعی، به منظور كاهش آسیب‌رسانی به منابع محیط‌زیستی و نیل به اهداف توسعه‌ی پایدار، ناگزیر باید مشخصه‌های محیط‌زیستی دخالت داده شوند. این در حالی است كه در روش‌های سنتی، بیشتر به ملاحظات فنی و مهندسی پرداخته می‌شود و مشخصه‌های محیط‌زیستی محدودی لحاظ می‌گردد. امروزه، سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی ابزارهای موثر و كارآمدی برای تصمیم‌گیری و مشاوره‌ی كارشناسان در طراحی زیرساخت‌های خطی به شمار می‌روند. یكی از سودمندترین كاربردهای سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی‌، تعیین كم‌هزینه‌ترین و كم‌اثرترین مسیر به منظور اتصال دو مكان است. در پژوهش حاضر، این فرآیند توسط روش تحلیل كم‌هزینه‌ترین مسیر بر روی تركیبی از معیارهای متعدد به كمك ارزیابی چند معیاره انجام گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد از میان 20 معیار (فاكتور و محدودیت) مورد بررسی، مسیر پیشنهادی حاصل از روش تحلیل كم‌هزینه‌ترین مسیر در 12 معیار سنگ بستر، هدایت الكتریكی خاك، بافت خاك‌، فاصله از چشمه، خطر سیل‌خیزی، خطر یخبندان، ارتفاع، شیب، فاصله از خط‌الراس، تیپ جنگلی، مطلوبیت زیستگاه، پوشش/ كاربری زمین از مسیر پیشنهادی شركت گاز مناسب‌تر است و در چهار معیار اسیدیته‌، عمق و فرسایش خاك و فاصله از چاه دو مسیر مطلوبیت یكسانی دارند. از آنجای كه این روش با در نظر گرفتن تعداد معیارهای بیشتری توجه‌ مضاعف به جوانب محیط‌زیستی این گونه توسعه‌ دارد، بنابراین، می‌تواند اثرات احتمالی منفی محیط‌زیستی ناشی از این توسعه را كاهش دهد و هم‌زمان از هزینه‌ها بكاهد. نتایج حاصل از این روش می‌تواند به عنوان چارچوب اولیه در مسیریابی زیرساخت‌های خطی مورد استفاده طراحان و مدیران قرار گیرد

In projects related to linear infrastructure such as Natural Gas Transmission Pipelines, to reduce damage to the environmental resources and the sustainable development goals, considering the environmental characters in is vital. However, in the traditional methods, the technological and engineering aspects of the area were considered more than the environmental characteristics. Nowadays, Geographic Information System is recognized as an effective and efficient tool to help experts to make a better and easier decision in any linear infrastructures project. One of the most useful applications of GIS is to determine the least cost and effect way to connect two different points in the process of designing a linear infrastructure. In the present study, a linear infrastructure project was examined using Least Cost Path Analysis method on a combination of multiple criteria using Multi-Criteria Evaluation. According to 12 criteria out of total 20 criteria (factors and restriction) examined in this research, the proposed route provided by the LCPA method is more suitable than the rout proposed by the experts using the traditional method. In addition, the routes are the same in four other criteria. The method used in this research applied more environmental criteria therefore, more attention to the environmental aspects of the area can be seen. It could be concluded that applying the result of this study could reduce more negative environmental impacts of the project and could also reduce project costs. The results of this method can be used as the basic framework in linear infrastructures routing for designers and managers.