ارزيابي آبياري معمولي و سريالي با زهاب بر عملكرد، اجزاي عملكرد و بهره‌وري آب مصرفي ذرت، سويا و آفتابگردان

Evaluation of Sequential (with drain water) and Normal Irrigation on Yield, Yield Criteria and Water Productivity of Corn, Soybean and Sunflower

به‌منظور بررسي استفاده از زهاب به‌صورت آبياري سريالي، تحقيقي در سال‌هاي 1394-1393 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهيد چمران اهواز انجام شد. بدين منظور قطعه زميني با طول 30 متر و عرض 24 متر انتخاب و به سه قطعه A، B و C تقسيم شد. در قطعه A ذرت، در قطعه B سويا و در قطعه C آفتابگردان كشت شد و زهاب هر قطعه براي آبياري قطعه بعد استفاده مي‌شد. طرح آزمايشي در قطعه B به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كاملاً تصادفي با تيمارهاي نوع آبياري (آب كارون و زهاب) و كود اوره (100%، 75% و 50% نياز كودي) در سه تكرار انجام گرفت. طرح آزمايشي در قطعه C مشابه قطعه B بود ولي 75% سطح كود اوره در نظر گرفته نشد. نتايج تجزيه واريانس براي گياه سويا نشان داد كه برهمكنش نوع آب آبياري و نيتروژن بر عملكرد رويشي و بهره‌وري بيولوژيكي آب اثر معني‌داري در سطح يك درصد (P<0.01) و بر وزن تر علوفه در سطح 5 درصد (P<0.05) داشت. نتايج تجزيه واريانس براي گياه آفتابگردان نشان داد كه برهمكنش نوع آبياري و سطح مصرف كود نيتروژن نيز بر وزن صد دانه، عملكرد دانه و بهره‌وري آب دانه در سطح 5 درصد (P<0.05) اثر معني‌داري نشان داد. به‌طوركلي، برتري سيستم آبياري سريالي با زهاب (با استفاده متوالي از زه آب) نسبت به آبياري معمولي در ميزان صرفه‌جويي آب با كيفيت مطلوب به ميزان 45/59 درصد و افزايش بهره‌وري آب به ميزان حداقل 2 برابر در اين تحقيق مشاهده شد.

In order to evaluate using effluent (as sequential irrigation), a study was conducted at research farm at Shahid Chamran University of Ahvaz during 2014-2015. Regarding to this purpose, a farm (with long 30m and width 24m) was selected and divided into 3 parts (A, B and C). Corn, soybean and sunflower were cultivated in parts A, B and C, respectively and effluent was used for irrigation of next parts. In part B, a split-plot design as randomized complete blocks with two treatments: irrigation type (Karun River and effluent) and urea fertilizer (100%, 75% and 50% application) was applied (with three replicates). Experiment design in part C was similar to part B except at 75% urea fertilizer. ANOVA results for soybean revealed that interaction between irrigation type and urea levels had significant effects on growth yield and biological water productivity (P<0.01) and fresh leaf weight (P<0.05). ANOVA results for sunflower showed that interaction between irrigation type and urea levels had significant effects on 100-seed weight, seed yield and seed water productivity (P<0.05). In general, it was found that sequential irrigation with drain water saved water and increased water productivity as 45.59% and 100%, respectively, compared to normal irrigation.