پديد آورندگان :
اسماعيل زاده، حسن دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده‌ي علوم زمين - گروه جغرافياي انساني , صالح پور، شمسي دانشگاه خوارزمي - دانشكده‌ي علوم انساني , اسماعيل زاده، يعقوب دانشگاه گيلان
كليدواژه :
TOPSIS , WASPAS , استان البرز , توسعه يافتگي
چكيده فارسي :
توسعه يافتگي از مباحثي است كه در سالهاي گذشته ميان جغرافي دانان و برنامه‌ريزان اهميت ويژه‌اي يافته است. از آنجا كه خدمات عمومي ساختاردهنده ي شكل و ماهيت اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، كالبدي و فضايي مناطق است، نابرابري در نحوه‌ي پراكنش و توزيع آن‌ها تأثير جبران‌ناپذيري بر ساختار و ماهيت مناطق گذاشته و سبب پيدايش انواع سطوح توسعه شده و براي برخي مناطق، منافعي را به وجود مي‌آورد. اين پژوهش باهدف تحليل سطح توسعه يافتگي شهرستان‌هاي استان البرز انجام شده است. بر اين اساس، روش انجام پژوهش مقايسه اي ـ تحليلي، نوع آن كاربردي، و جمع‌آوري داده ها به شيوه ي اسنادي و كتابخانه‌اي است. در اين راستا پس از تعيين شاخصها (43 شاخص) در قالب چهار بعد با بهره‌گيري از سه مدل TOPSIS ، SAW ، WASPAS و روش ادغام نتايج با روش ميانگين رتبه ها، شهرستان‌هاي استان البرز ازنظر برخورداري از خدمات، سطح بندي شده و اولويت برنامه‌ريزي‌ها براي هر شهرستان باتوجه به پراكنش خدمات عمومي مشخص شدند. يافتههاي پژوهش نشان مي‌دهد كه شهرستان‌هاي كرج، ساوجبلاغ و نظرآباد ازنظر پراكنش خدمات عمومي در پايين ترين سطح توسعه يافتگي (چهارم) و شهرستان‌هاي اشتهارد و طالقان با رتبه ي 2 و 1 در بالاترين سطح توسعه يافتگي (اول) جاي گرفته‌اند. نتايج ضريب همبستگي پيرسون [nyh1] نيز بيانگر آن است كه بين جمعيت به عنوان مهمترين عامل در خدمات رساني و پراكنش خدمات رابطه ي منطقي اي نيست؛ بنابراين نظام توزيع خدمات در استان البرز نيازمند برقراري ارتباط منطقي و هماهنگ بين توزيع جمعيت و پراكنش خدمات است.
چكيده لاتين :
Nowadays, development is one of issues that have been important among geographers recently. Whereas public services stablish economic, social, cultural, physical and spatial form and nature of regions, thus inequity in their distribution and dispersion manner creates irreparable effect for regions structure and form, and appearance cause of types of development levels, and creates advantages for some regions. This reaearch aims analyzing development level of Alborz provinces counties. Thus, research method is comparative- analytical method, research type is practical, and data gathering is library way. Therefore Alborz counties have been categorized in having services aspect after nominating indicators (43 indicators) in 4 dimensions using TOPSIS, SAW, WASPAS, and Combinatorial (scores median) models, then plans priorities have been characterized according to public services dispersion for every county. Research findings show that Karaj, Sawojbolagh and Nazar Abad counties have the least development level, and Eshtehard and Taleghan have the highest development level (by scores 1 and 2) in public services distribution aspect. Result of pearson correlation analysis shows that there is a logical relationship between population (as the most important factor in developing sercices) and sercices dispersion. Therefore, system of services distribution in Alborz province needs to create rational and harmonic relationship between population and services distribution.
