ويژگي‌هاي سياست‌هاي كيفري عوام‌گرا؛ مطالعۀ تطبيقي

Characteristics of Penal Populist Policies: A Comparative Study

پژوهش‌هاي انجام‌شده در حوزۀ عوام‌گرايي كيفري در نظام‌هاي كيفري مختلف، داده‌هاي ارزشمندي را براي شناسايي سياست‌هاي واجد اين ويژگي درپي داشته است. يافته‌هاي اين مطالعات تطبيقي بيانگر آن است كه سياست‌هاي كيفري عوام‌گرا معمولاً سخت‌گيرانه، عامه‌پسند، نمايشي و احساسي بوده و فاقد مبناي نظري و علمي است. در بسياري از موارد واكنش‌هاي كيفري عوام‌گرا در فضاي احساسي و هيجاني، به‌ويژه پس از حوادث مهم جنايي، مطرح مي‌شوند و در تلاش‌اند تا با توسل به تدابير كيفري شديد، پديده‌هاي مجرمانه را در كوتاه‌ترين زمان ممكن كنترل كنند. اين رويكرد نيازي به شناخت علمي پديده‌هاي مجرمانه در خود احساس نمي‌كند و با استناد به تفسيرهاي غيرعلمي از خواست و انتظار عمومي، در صدد سرپوش گذاشتن بر ضعف مبناي نظري سياست‌هاي كيفري است. همچنين اين نگرش در پاسخ به عوامل ناكامي سياست‌هاي كيفري سخت‌گيرانه در كنترل جرم، روش فرافكني را در پيش گرفته، ريشۀ تداوم ناامني را مقاومت در برابر اجراي اين سياست‌ها و نيز وجود گروه‌هايِ غيرخودي و ناهمگن با اكثريت جامعه تلقي مي‌كند. نگارندگان اين مقاله در تلاش‌اند تا با جمع‌آوري و تحليل جلوه‌هايي از سياست‌هاي كيفري عوام‌گرا در نظام‌هاي تطبيقي، با استفاده از روش نمونه‌پژوهي در قوانين كيفري و تحليل گفتمان مقام‌هاي رسمي سياست جنايي در بسترهاي سياسي، اجتماعي و حقوقي مختلف، شاخص‌هايي را براي شناسايي سياست‌هاي كيفري عوام‌گرا معرفي كنند. به نظر مي‌رسد آشنايي با تجربۀ نظام‌هاي كيفري توسعه‌يافته در زمينۀ فرآيند نفوذ انديشه‌هاي عوام‌گرايانه به سياست‌هاي كيفري، فرصت مناسبي را براي دستيابي به درك و شناخت عميق نسبت به بسترهاي ظهور اين رويكرد و ضرورت اتخاذ تدابير لازم براي جلوگيري از سيطرۀ رويكردهاي عوام‌گرايانه بر يافته‌هاي علمي فراهم خواهد ساخت.

Penal populism researches have provided valuable data about characteristics of penal populist policies. Generally, penal populist policies are tough, popular, symbolic, emotional and without scientific bases. Penal populist reactions appear in the light of popular moves and emotional environment. These polices attempt to control criminal phenomena by penal mechanisms in a shortest possible time. This approach does not feel the need to scientific knowledge about criminal phenomena. It legitimizes politics by focusing on public demands and puts the responsibility of failures in crime control on supposed enemies. Although scientific analysis about efficiency of penal populist reactions shows that this policies could not attain their idealistic promises, this article attempts to analyze the most important characteristics of penal populist polices and points to manifestations of these policies in comparison with Iran penal policy.