كنكاش در لزوم وجود نهاد ((مسئوليت اشتقاقي)) در آورده هاي كميسيون حقوق بين الملل

Scrutinizing the Necessity of ‘Derivative Responsibility’ In Light of ILC Works

كميسيون حقوق بين‌الملل در راه تنظيم شاكلۀ حقوق مسئوليت بين‌‌‌المللي، سخن از دو اساس براي اعمال مسئوليت به ميان مي‌‌‌آورد: مسئوليت مستقل (مسئوليت دولت يا سازمان بين‌‌‌المللي مباشر عمل متخلفانۀ بين‌‌‌المللي) و مسئوليت اشتقاقي (مسئوليت دولت يا سازمان بين‌‌‌المللي درخصوص عمل متخلفانۀ دولت يا سازمان بين‌المللي ديگر)؛ با اين حال، كميسيون دربارۀ برخي مقولات مربوطه، ساكت بوده است. مقالۀ حاضر بر آن است تا از رهگذر تبيين نكاتي كه كميسيون درخصوص آن‌‌‌‌‌ها سكوت كرده است، لزوم وجود نهاد مسئوليت اشتقاقي را مطالعه كند كه تاكنون در ادبيات فارسي حقوق بين‌الملل مهجور افتاده است. در اين راه، پس از تبيين مفهومي، به روند گذار آن در اسناد كميسيون و به زمينه‌‌‌‌‌هاي پيدايي و گسترش آن مي‌‌‌‌‌پردازد و در‌‌‌‌‌مي‌‌‌‌‌يابد كه مسئوليت اشتقاقي مكمل مسئوليت مستقل است و چهار عامل تعامل با يكديگر، اخلاق‌‌‌‌‌گرايي، مسئوليت‌پذيري و پاسخ‌‌‌‌‌گويي و افزايش شمار بازيگران فعال در جامعۀ بين‌‌‌‌‌المللي، عمده‌‌‌‌‌ترين نقش را در ظهور و گسترش نهاد مسئوليت بين‌‌‌‌‌المللي اشتقاقي بازي كرده‌‌‌‌‌اند. توسيع اين زمينه‌‌‌‌‌ها، وجود نهاد مسئوليت اشتقاقي كه خود مقتضاي عدالت است را مقتضي مي‌‌‌‌‌دارد.

To regulate the framework of the law of international responsibility, the International Law Commission (ILC) recognizes two methods of attribution; Independent Responsibility (responsibility of the wrongful state or international organization) and Derivative Responsibility (responsibility of states or international organizations in connection with the act of another state or international organization). However, the mentioned concepts, which have not been explored in Persian literature to the full extent, bear ambiguities on certain issues. The present paper reviews both institutions, studies their emergence by evaluating ILC documents, scrutinizes their origins and ultimately while reaching the conclusion that derivative responsibility is supplementary to independent responsibility, it notes cooperation, moralism, accountability and recognition of international organizations as active actors of international community, as the most vital contributing factors to its establishment as well as its increasingly important status. Needless to say, the growing regard for the mentioned aspects of derivative responsibility, furthermore necessitates its existence as a means to secure justice.