نقش زيست فناوري در توسعۀ حقوق بين الملل محيط زيست

زيست‌ فناوري با حفاظت از تنوع زيستي و ابداع راهكارهايي از جمله براي حذف آلاينده‌هاي آب، خاك و هوا، امكان بهره‌وري از زيست‌توده و زيست‌ديزل را در تأمين سوخت فراهم كرده است و با ايجاد زمينه‌اي براي بهره‌برداري از قابليت استخراج مواد ژنتيكي ناشي از بقاياي منقرض‌شدۀ گونه‌هاي گياهي و جانوري به‌منظور شبيه‌سازي گونه‌هاي منقرض‌شده يا در معرض انقراض، بستري را براي توسعۀ حقوق بين‌الملل محيط‌زيست ايجاد مي‌كند. اين امر به‌ويژه با ارائۀ سازوكارهاي جايگزين در مقابل روش‌هاي سنتي پيشگيري و حفاظت از تخريب محيط‌زيست مي‌تواند به توسعۀ حقوق بين‌الملل در اين حوزه كمك قابل ملاحظه‌اي كند. با وجود نقش قابل ملاحظۀ فناوري زيستي در توسعۀ حقوق بين‌الملل محيط‌زيست، تركيبات سمي ناشناخته، واكنش‌هاي آلرژيك و آلودگي ژنتيك غيرقابل پيش‌بيني برآمده از عرضۀ ارگانيسم‌هاي سمي ناشي از دخل و تصرف در ارگانيسم‌هاي موجود به اكوسيستم‌ها مي‌تواند زمينه‌اي را براي تخريب يا آلودگي مضاعف محيط‌زيست فراهم آورد. اين در حالي است كه پيامد‌هاي مثبت اين فناوري و تأثيرات زيان‌بار آن از جمله عوامل تعيين‌كننده در شتاب‌بخشي به تغيير نگاه جامعۀ بين‌المللي نسبت به اهميت محيط‌زيست و لزوم حفاظت و صيانت از آن شده كه درنهايت روند توسعه و تدوين بيش از پيش حقوق بين‌الملل محيط‌زيست را سبب شده است. در اين مقاله با تأملي در منافع و مضار زيست‌فناوري، به تأمل در اين امر خواهيم پرداخت كه زيست‌فناوري به چه نحو در خدمت توسعۀ حقوق بين‌الملل محيط‌زيست به كار گرفته مي‌شود. در اين خصوص، هرچند نبايد از وجوه مثبت زيست‌فناوري چشم‌پوشي كرد، ضروري است تا به تبعات و آثار جانبي زيست‌فناوري نيز بي‌توجه نباشيم.