ارزيابي و تحليل فضايي شاخص‌هاي توسعه خدمات بهداشتي و درماني شهرستان‌هاي استان فارس با استفاده از روش‌هاي تركيبي چند شاخصه (TOPSIS، VIKOR، SAW)

Evaluation and analysis of spatial development indices of health services in Fars province using a combination of several indicators TOPSIS, VIKOR, SAW

توزيع عادلانه امكانات و تسهيلات بهداشتي درماني يكي از اصلي‌ترين پيش نيازهاي افزايش سطح برخورداري جامعه از خدمات و مراقبت‌هاي سلامت مي‌باشد. مطالعه حاضر با هدف تعيين درجه توسعه يافتگي شهرستان‌هاي استان فارس از نظر شاخص‌هاي بهداشتي‌درماني با استفاده از روش تركيبي تصميم‌گيري چند شاخصه انجام گرفته است. مسأله اساسي اين است كه سطح توسعه‌يافتگي يا محروميت شهرستان‌هاي استان فارس از نظر برخورداري از امكانات بهداشتي و درماني به درستي مشخص نيست و اين مقاله با روش‌هاي كمي درصدد تعيين دقيق جايگاه هر شهرستان مي‌باشد با در نظر گرفتن مولفه‌هاي مورد بررسي، رويكرد حاكم بر اين پژوهش، توصيفي تحليلي است. شهرستان‌هاي استان فارس (29 شهرستان) جامعة آماري پژوهش را شامل مي‌شوند كه براساس 28 شاخص رتبه بندي شده‌اند. داده‌ها به روش كتابخانه‌اي و با استفاده از پايگاه اطلاعاتي مركز آمار ايران جمع آوري شده است. تجزيه و تحليل داده‌ها به كمك روش وايكور، تاپسيس، SAW و كپ لند، همچنين روش آنتروپي شانون و به كمك نرم افزار GIS به انجام رسيد. يافته‌هاي مطالعه نشان مي‌دهد كه اختلاف و شكاف زيادي از نظر بهره مندي از شاخص‌هاي ساختاري بهداشت و درمان بين شهرستان‌هاي استان وجود دارد. شهرستان شيراز و كوار برخوردارترين و محروم‌ترين شهرستان‌هاي استان فارس از نظر شاخص‌هاي مورد بررسي تعيين شدند. با توجه به نتايج پژوهش، شهرستان‌هايي كه بهره مندي كمتري از شاخص‌هاي ساختاري بهداشت و درمان را دارند بايد در اولويت برنامه ريزي و محروميت زدايي قرار گيرند و براي آن برنامه‌هاي ضربتي در نظر گرفته شود. پيشنهاد مي‌شود كاهش شكاف خدمات بهداشتي درماني در شهرستان‌هاي استان از طريق برنامه‌ريزي‌هاي توسعه محور در اولويت قرار گيرد.

Equality in distribution of health facilities is the main indicator for increasing the availability of the facilities to the society. The aim of this study was to classify Fars province towns in health structural indicators using The combination of multi-criteria decision is made. The basic problem is that the level of development or deprivation of Fars province in a health care facility is not clear, and this article seeks to determine the exact position of the city is a little ways. This was a descriptive cross sectional study that used 28 health structural indicators in the towns of Fars province. Data was collected from statistical yearbook. Data analysis was done using VIKOR techniques, TOPSIS, SAW and Copland, as well as Shannon's entropy method was conducted with the help of GIS software. There is large gap between townships of Fars province in terms of enjoyment of structural indicators of health services. City of Shiraz and Kawar, respectively, the most developed and most disadvantaged province city of the indicators are studied. According to the results, In order to improve less developed indicators and decrease differences in enjoyment of health services indicators among townships, it is proposed that development-oriented planning must be carried out appropriately in these townships.