پديد آورندگان :
جلالي، مهديه دانشگاه آزاد اسلامي واحد دهاقان , آقا حسيني، حسين دانشگاه اصفهان , محمودي، مريم دانشگاه آزاد اسلامي واحد دهاقان
كليدواژه :
لولي , كليات شمس , نماد , مولانا , نشانه
چكيده فارسي :
براي لولي (كولي يا لوري) در لغت‌نامه‌ها معاني مختلفي بيان شده است. حضور لوليان در ادبيات شفاهي و كتاب‌هاي اسطوره و تاريخ كهن و آثار معاصر، متفاوت است. در ادب فارسي اين كلمه همراه با ملازماتش در كلياتشمس كاربرد برجسته‌اي دارد. پيش از مولانا، اين واژه تنها در حد يك كلمه، بدون نماد و استعاره و رمز كاربرد داشت؛ اما مولانا لولي را هم‌رتبة رند حافظ و گاه بالاتر از آن قرار داد. در كليات شمس، سرنا (ساز لوليان) همراه با رقص، موسيقي، بي‌خانماني، كارهاي خلاف عادت و ديگر ملازمات لولي (مانند ني در مثنوي) بسيار معنا مي‌آفريند. بازتاب اين واژه در كلياتشمس از چند منظر درخور بررسي است؛ گاهي حضور لولي تنها در سطح نشانه است؛ در اين هنگام بيشتر، جزئي از تشبيه به شمار مي‌رود؛ گاهي نيز از نشانه و كلمه فراتر مي‌رود و به‌صورت يك نماد پرمفهوم عرفاني جلوه‌گر مي‌شود. نتيجة اين پژوهش نشان مي‌دهد لولي و ملازمات آن ـ آن‌چنان كه از نقش آن در غزل مولانا برمي‌آيد ـ برخلاف جايگاهش در متون پيش از مولانا، به يك نماد عرفاني تبديل شده است؛ نمادي كه ايستايي و گمنامي و بي‌نشانيِ اين واژه را به پويايي و شهرت تبديل مي‌كند و بسياري از مفاهيم عرفاني را در آن جاي مي‌دهد.
چكيده لاتين :
Different meanings are given in dictionaries for ‘gipsy’. Gipsy’s presence in oral literature, mythology books, ancient history, and contemporary works is different. In Persian literature, this word, with its affiliations, has a prominent function in Shams’ Divan (collection). Before Mowlana, it was used only as a word without a symbol, metaphor, and code. But, Mowlana places this word in alignment with Rindi (= libertine) of Hafez or sometimes higher than that. In Shams’ Divan, Serena (Gipsyian instrument) creates meaning in conjunction with dance, music, homelessness, misconduct, and other Gipsyian affairs such as ney (=reed/ flute) in Masnavi. The manifestation of this element in Shams’ Divan can be viewed from several perspectives: sometimes its presence is only at the level of the sign and is more of a similitude; sometimes it transcends the sign and word, and appears as a symbol of a mystical concept. The results of this study shows that gypsy and its affiliations, considering its role in Mowlana’s odes, has become a mystical symbol, contrary to its position in pre-Rumi texts. The symbol which changes the stagnation and anonymity of this term into dynamism and reputation, and contains many mystical concepts.
