تبيين حقوق رقابت براساس برداشت هاي متفاوت از قاعده لاضرر

Explaining the Competition Law in Terms of the Principle of 'No Harm' and Comparing the Effects of Different Perceptions of on This Principle

با پيروزي انقلاب اسلامي، خصوصاً با خاتمه جنگ (كه سياست‌هاي انقباضي اقتصادي كاهش مي‌يابد) و نظر به سياست‌هاي كلان نظام مبني بر كاهش تصدي‌گري دولت، حقوق رقابت در عرصه نظام تقنيني بيشتر ظاهر شده است. گذشته از اين‌كه اگر مردم قوانين را منطبق با رسوم و عقايد خود بدانند، پايبندي بيشتري نسبت به آن دارند، چون به موجب قانون اساسي لازم است قوانين براساس موازين اسلامي باشد، بايد براي تعيين قواعد ناظر بر رفتار فعالان اقتصادي، موازين اسلامي آن را تبيين كرد. از جمله مهمترين قواعد حقوق اسلامي، قاعده لاضرر است. براي مفاد اين قاعده چندين نظريه بيان شده است. در اين نوشتار ضمن بيان مفهوم رقابت، انحصار و نظريه‌هاي مرتبط با قاعده لاضرر، برآنيم تا اثبات كنيم كه اولاً دولت همچون آحاد جامعه مشمول مفهوم قاعده لاضرر است؛ ثانياً اگر مفاد قاعده نهي از ايجاد ضرر، نفي حكم به لسان نفي موضوع و يا حكم حكومتي باشد، نمي‌توان به استناد اين قاعده اثبات حكم كرد اما اگر مفاد آن نهي از ضرر و يا حكم حكومتي باشد مي‌توان براي ممانعت از انحصار قانون وضع كرد، زيرا حاكم مي‌تواند مانع انحصاري شود كه موجب ضرر مي‌شود. اگر مفاد قاعده نفي ضرر غيرمتدارك باشد، پس حكم به عدم ضرر مي‌توان داد هرچند شوراي رقابت اختيار چنين اقدامي را به دليل قضايي بودن ماهيت آن ندارد. اگر مفاد قاعده تحريم مولوي تكليفي و لزوم اتخاذ تدابير عملي براي حمايت از تحريم ضرر باشد، به استناد آن مي‌توان اقدام به وضع مقررات حقوق رقابت و تسهيل آن و ممانعت از انحصار كرد.

Following the victory of the Islamic revolution, especially with the end of the war and considering macro-policies of the system based on the reduction of control of the state, competition law has appeared more than past in the area of the legislative. Besides, if the people acknowledge that the rules coincide with their beliefs, they show more commitment to it. Considering that according to the Constitution, regulations must be based on the Islamic criteria, to determine the rules governing the behavior of economic actors, they must be justified based on the Islamic criteria. The principle of 'no harm' is among the most important rules under discussion in the Islamic law, and several theories have been formulated for the provision of this principle. We explain the concepts of principle of “no harm”, and attempt to demonstrate that firstly the government (like every individual of the society) is affected by the concept of this principle, and secondly, if the provisions of the principle of "no harm" imply that the issue that a verdict has been rendered for it, if its primary effect causes harm to others, such award is declared null. In other words, it is improbable that the legislator enacts a law that will harm others; therefore, by relying on this principle, the validity of the said rule will not be recognized.