بررسي هم‌معنايي در گفتمان قرآني بر پاية نظرية تحليل مؤلفه‌اي

Study the Synonym in Quran Discourse due to Theory Component Analysis

هم‌معنايي به‌عنوان يكي از پربسامدترين روابط معنايي در گفتمان قرآني، از اهميت ويژه‌اي در مطالعات دانش معني‌شناسي معاصر، به‌ويژه الگوي تحليل مؤلفه‌اي برخوردار است. اين الگوي معنايي كه گسترة مفهومي يك واژه را متشكل از اجزاي كوچكتري به نام مؤلفه‌هاي معنايي مي‌داند و با تجزية مؤلفه‌ها، شباهت‌ها و تفاوت‌هاي ميان واژه‌هاي مرتبط را بيان مي‌كند، نقش بسزايي در تبيين هم‌معنايي بر عهده دارد. بدين تصور، مقالة حاضر كوشيده‌است تا با استفاده از اين فرضية معناشناختي، مختصه‌هاي معنايي واژگان هم‌معنا را بررسي كرده، اشتراكات و تفاوت‌هاي معنايي هر يك از آن‌ها را باز نمايد و نقش اين عناصر را در تعيين موقعيت خاص و تمايز محيط زباني واژگان مذكور تبيين كند. بدين منظور، ابتدا چند مفهوم هم‌معنا از ميان انواع كلمه (فعل و اسم) به‌ طور تصادفي انتخاب، و آنگاه مؤلفه‌هاي اصلي معناساز آن‌ها ضمن ريشه‌يابي وكاربردقرآني هر يك مشخص شد. بررسي‌ها نشان داد كه در قرآن، انتخاب يك واژة خاص از ميان واژگان هم‌معنا، بر اساس محيط زباني و نيز در مواردي بر مبناي بافت موقعيتي متن صورت گرفته‌است. هر بافتي تركيب مؤلفه‌هاي خاصي را مي‌طلبد كه اين مؤلفه‌ها فقط در يكي از واژگان هم‌معنا وجود دارد. از اين ‌رو، جابجايي واژگان هم‌معنا ممكن نيست؛ چراكه اين امر به انحراف از معني اراده‌شده خواهد انجاميد.

The common meaning or synonym is one of the most frequent meaning relations in Quran discourse which has been considered in the contemporary semantics. This semantic pattern that considers conceptual expanse of a word composed of smaller components yclept semantic components and by analysis components explains the similarities and differences between connected words charged the retribution role in making clear synonymous. Hence, this study has tried to examine the semantic features of a synonym to reflect the concrete, common, different meanings of words. First, some synonyms were chosen randomly from types of words (Nouns and verbs); then their main sense making components were determined through the etymology and pragmatics of each of them in Quran. Investigations showed that in the Quran, the choice of a particular term among the same words is based on the linguistic environment and also in some cases based on the textual context of the text. Each texture requires a combination of certain components that these components only have in one of the related terms; hence, the displacement of the words cannot be the same; this will lead to a deviation from the intended meaning.