رﺷﺪ اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺴﺠﺎم دﺳﺘﻮري در ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻧﻮﺷﺘﺎري داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻓﺎرﺳﯽ زﺑﺎن

An Analysis of the Development of Grammatical Cohesion in persian-Speaking Students’ Written Discourse

پژوهش حاضر با هدف بررسي رشد گفتماني در كودكان، به بررسي كاربرد ابزارهاي انسجام دستوري (ارجاع، حرف ربط، حذف و جانشيني) در روايت هاي نوشتاري دانش آموزان فارسي زبانِ پايه هاي چهارم، پنجم و ششم ابتدايي (12-9ساله) در چارچوب دستور نقش گراي نظام مندِ هليدي و متيسن (2004) مي پردازد. گردآوري داده به شيوه ميداني و تحليل مبتني بر روشِ توصيفي- تحليلي است. نمونه آماري 45 دانش آموز پسر يك مدرسه دولتي در تهران در سال تحصيلي 94-93 است. با استفاده از دو داستان مصوّر، در مجموع 90 روايت نوشتاري گردآوري و ازمنظرِ فراواني، درصد و الگوي رشد تحليل شد تا به اين پرسش پاسخ داده شود كه بالارفتن سن چه تأثيري بر فراواني و تنوع رخداد انواع ابزارهاي انسجام دستوري دارد. فراواني ابزارهاي انسجام دستوري در پايه هاي چهارم، پنجم و ششم، به ترتيب، 1285، 1866 و 2198 گزارش مي شود. بنابراين با بالارفتن سن، كاربرد انواع ابزارهاي انسجام افزايش مي يابد و مطابق آمار تحليليِ كروسكال واليس اين اختلاف در سطح p≤0/05 معنادار است. همچنين نسبت رخداد انواع ابزارهاي انسجام با بالارفتن سن تغيير مي كند و رخداد ابزارهاي انسجاميِ پيچيده تر افزايش مي يابد. در مقوله ارجاع، ارجاع شخصي بيشترين و ارجاع مقايسه اي كمترين بسامد را دارند. در مقوله انسجامِ پيوندي، حروف ربطِ افزايشي، تقابلي، زماني- مكاني، علّي شرطي و در نهايت شرح دهنده، به ترتيب، بيشترين تا كمترين بسامد رخداد را دارند. در حذف و جانشيني، بيشترين بسامد به حذفِ گروهِ اسمي و كمترين به حذفِ گروهِ فعلي تعلق دارد. در پيكره مورد بررسي، 62 درصد از ابزارهاي انسجاميِ مشاهده شده از نوع مقوله ارجاع، 22 درصد از نوع حرف ربط و 16 درصد از نوعِ مقوله حذف و جانشيني بوده اند.

This research aims at analyzing and comparing the development of grammatical cohesive devices (reference, conjunction, ellipsis and substitution) in Persian-speaking students’ written discourse at primary level (9 to 12 years old) according to logical meta-function introduced in Halliday and Matthiessen’s systemic functional grammar (2004), by using a descriptive analytical method. 45 students (boys) studying at primary school (4th, 5th and 6th grades) in 2014-15 were selected through random-sampling. Two written tests in the form of picture stories were administered for gathering data from their writings. Frequency, percentage and pattern of development of using grammatical cohesive devices were compared in seeking the answer to the question of how age affects the frequency and the variety of grammatical cohesive devices. The frequency of grammatical cohesive devices among the 4th, 5th and 6th grade students was 1285, 1866, 2198 respectively. So the use of grammatical cohesive devices proved to increase in higher grades. Based on the Kruskal–Wallis test, the differences were significant (p≤ 0/05). The distribution of different cohesive devices showed some changes as the grades moved higher. In addition, more sophisticated devices were noticed . Personal references were the most and comparative references were the least frequent devices in the category of reference. In conjunction, additive, adversative, spatio- temporal and causal- conditional conjunction were the most and the least frequent ones. In ellipsis and substitution, nominal phrase deletion was the most, and verb phrase deletion was the least frequent one. The percentage of different devices were as follows: reference (62%), conjunction (22%), ellipsis and substitution (16%)