ديپلماسي علمي ايران در روابط با گرجستان

EXTERNAL FACTORS AFFECTING IRAN-GEORGIA RELATIONS

ديپلماسي علمي، مفهومي است كه در قرن بيست‌ويكم و به­واسطۀ پيشرفت‌هاي فناورانه در حوزه‌هاي مختلف دانش بشري طرح شده و مورد توجه قرار گرفته است. به‌طور كلي، اين مفهوم عبارت است از استفاده از همكاري­هاي علمي ميان ملت­ها به‌منظور رسيدگي و حل‌وفصل چالش‌هاي مشترك. يكي از مسائلي كه جمهوري­هاي بازمانده از فروپاشي اتحاد شوروي به‌طور كلي و از جمله كشورهاي منطقۀ قفقاز جنوبي در دورۀ پس از فروپاشي شوروي با آن روبه‌رو شدند، ضعف دانش و فناوري تخصصي در حوزه­هاي مختلف و همچنين كمبود نيروهاي متخصص در اين حوزه­ها بود كه دليل آن، به وابستگي جمهوري­ها به مركز اتحاد (روسيه) از نظر علمي و فناوري بازمي­گشت. از اين ديدگاه، پيشرفت­هاي ايران در عرصۀ علم و فناوري كه در عرصۀ بين‌المللي تأييد و تصديق شده و زمينۀ شكل­گيري دانشي بومي را در حوزه­هاي مختلف فراهم كرده، مي­تواند به‌عنوان يك جنبه از قدرت نرم جمهوري اسلامي ايران در روابطش با كشورهاي منطقۀ قفقاز جنوبي مورد توجه و استفاده قرار گيرد و به‌عنوان زيربنايي براي تقويت جايگاه ايران در اين كشورها و ابزاري به‌منظور تأمين هرچه بيشتر منافع ملي در رابطه با آنها به‌كار گرفته شود. مقالۀ حاضر تلاش دارد ضمن بررسي مفهوم ديپلماسي علمي و جايگاه آن در عرصۀ روابط بين‌الملل كنوني، رويكرد جمهوري اسلامي ايران نسبت به اين‌گونه از ديپلماسي را مطالعه كند و به‌طور خاص، آن را در چارچوب روابط ايران با گرجستان به‌عنوان يكي از كشورهاي منطقۀ قفقاز جنوبي بررسي كند. اين مقاله نشان مي­دهد كه ديپلماسي عمومي، تاكنون از دستيابي به جايگاه بايستۀ خود در روابط ايران با گرجستان بازمانده، اما وجود پتانسيل­هاي علمي و فناوري فراوان در كشور، زمينۀ بالقوه­اي را براي فعال كردن اين جنبه از ديپلماسي در روابط مذكور به‌وجود آورده است.

The article examines the limits of Iranian foreign policy toward Georgia, outlines the threats from the US and other regional players such as Russia, Turkey and Israeli, and also attempts to identify the main causes and motivations for Tehran’s affiliation with Tbilisi. After disregarding the Caucasus for decades and being excluded from its geopolitical chess game, Iran decided to cultivate a new relationship with the South Caucasus, including Georgia, hoping to regain its once-potent role as a regional power. Georgia is the only South Caucasian country, which has no border with Iran; and this geographical factor has affected relations between the two countries. This paper has been performed as a field and analytical-descriptive study and has also been analyzed by “Realism theory” in Persian and English resources. The authors of the analysis studies in detail the opportunities for economic and other forms of partnership with Iran, which will help diversify Georgia's neighborhood policy, while balancing the interests of regional players of the South Caucasus. At the end of the research, the possible opportunity for Iran and Georgia that might accompany such a political strategy are discussed as well. The final goal of this document is maximum detection of the potential for improving Georgia-Iran relations and its in-depth analysis, as well as opening a space for discussion and debate on Georgia-Iran relations.