اثر تغيير قيمت واقعي سوخت بر بهبود تكنولوژي و توليد گازهاي گلخانه اي در بخش حمل ونقل جاده اي ايران

Effect of fuel real prices on technology improvement and greenhouse gas emissions in the Iran road transportation sector

با اجراي طرح هدفمندي يارانه ها و افزايش قيمت حامل هاي انرژي، انتظار مي رفت كه مصرف انرژي در بخش حمل ونقل كاهش يابد. موضوع تغيير قيمت سوخت و حامل هاي انرژي و از اين طريق افزايش قيمت واقعي سوخت نسبت به ساير عوامل توليد؛ از نگاه نظري مي تواند منجر به تغيير رفتار مصرف كنندگان سوخت به سمت استفاده از تكنولوژي هاي جايگزين با كارايي بالاتر و هزينه مصرفي كمتر گردد. لذا مي توان انتظار داشت كه در اثر افزايش قيمت واقعي بنزين و نفت گاز، نوسازي ناوگان جاده اي و توجه بيشتر به سوخت هاي جايگزين صورت گرفته باشد. بدين منظور اين مطالعه به بررسي اثرات تغيير قيمت واقعي سوخت (بنزين و نفت گاز) بر بهبود تكنولوژي در بخش حمل ونقل جاده اي ايران در بازه زماني 1393-1370 و با استفاده از روش حداقل مربعات پايدار (RLS) مي پردازد. بهبود تكنولوژي در حمل ونقل جاده اي به دو گروه تكنولوژي در سوخت (شاخص مصرف CNG) و تكنولوژي در موتور (ميانگين سني ناوگان) تقسيم مي شود. ازآنجايي كه پيشرفت هر تكنولوژي بايستي با شرايط اقتصادي و زيست محيطي همسو باشد تا توسعه پايدار شكل بگيرد، لذا در اين مطالعه ابتدا تاثير قيمت سوخت را بر هركدام از شاخص هاي تكنولوژي سنجيده، سپس اثر اين شاخص ها بر ميزان توليد گازهاي گلخانه اي برآورد شده است. نتايج بدست آمده نشان مي دهد در شاخص استفاده از سوخت جايگزين، افزايش قيمت سوخت موجب افزايش مصرف CNG و به تبع آن كاهش گازهاي گلخانه اي شده است. در شاخص تكنولوژي در موتور نيز، افزايش قيمت سوخت در زيربخش هاي سواري و اتوبوس موجب كاهش طول عمر ناوگان شده ولي در زيربخش هاي ميني بوس و كاميون اين رابطه معكوس بوده است. لذا افزايش طول عمر ناوگان بر توليد سرانه گازهاي گلخانه اي در هر زيربخش جاده اي، مثبت و معنادار بوده است.

With the implementation of targeted subsidies and increasing energy carrier’s prices, is expected to reduce energy consumption in the transportion sector. Subject of fuel price change and energy carriers and thus increase the fuel real price compared to other factors of production; theoretically could lead to changing the behavior of fuels consumers towards the use of alternative technologies with higher efficiency and lower costs. It can be expected that by increase in the gasoline and diesel fuel real price, is taken pay more attention to motor fleet renewal and alternative fuels. For this purpose, in the present study, will be examined effects of the relative price changes of fuel (Gasoline and Diesel Fuel) on technology improving in sector Iran road transport during period 1991-2014 using Robust Least Squares method (RLS). Improving technology in road transport is divided into two groups; fuel technology (CNG consumption indicator) and engine technology (average age of the fleet). Since that technology advances should be aligned with economic and environmental conditions to be formed sustainable development. Therefore in this study, first measured effect of fuel prices on each of technology indicators, then effect of these indicators will be calculated on amount of greenhouse gas emissions. The obtained results of model estimate indicates confirmation of hypotheses proposed in this study. So that in fuel technology indicator, increasing fuel prices led to increasing CNG consumption and consequently increasing CNG consumption reduces greenhouse gas emissions. In engine technology indicator, increasing fuel prices in cars and buses sub-sectors led of decreased fleet longevity and this relationship in minibuses and trucks sub-sectors is inverse. Finally, increasing fleet longevity have positive and significant effect on greenhouse gas emissions per capita in each road sub-sectors.