اثر متقابل نيتروژن و بور بر رشد و غلظت نيتروژن و بور در برنج

Nitrogen and Boron Interactional Effect on Growth and Shoot Nitrogen and Boron Content in Rice

نيتروژن معمولاً در زمين‌هاي زراعي و غيرزراعي ايران به‌علت نبود ماده آلي كافي در خاك كم است. از طرف ديگر سميت بور عمدتاً در مناطق خشك و نيمه‌خشك اين كشور جايي كه خاك‌ها يا آب‌هاي آبياري حاوي ميزان نسبتاً بالايي از اين عنصر هستند، شايع است. نتايج تحقيقات نشان مي‌دهد كه افزودن برخي عناصر مانند نيتروژن تأثير سوء سطوح بالاي بور را كاهش مي‌دهد. جهت بررسي برهمكنش بور و نيتروژن بر رشد و تركيب شيميايي برنج آزمايش گلخانه‌اي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا" تصادفي با شش سطح بور ( صفر، 2/5، 5، 10، 20 و 40 ميلي‌گرم در كيلوگرم خاك به‌صورت اسيد بوريك) و چهار سطح نيتروژن ( صفر، 75، 150 و 300 ميلي‌گرم در كيلوگرم خاك به‌صورت اوره) با سه تكرار در يك خاك آهكي انجام شد. كاربرد بور سبب كاهش وزن خشك قسمت هوايي گرديد و با مصرف نيتروژن سميت بور به‌ويژه در سطوح پايين آن كاهش يافت. به‌علاوه افزودن بور غلظت بور و نيتروژن را در قسمت هوايي برنج افزايش داد. مصرف نيتروژن غلظت نيتروژن را افزايش ولي غلظت بور در گياه كاهش داد. غلظت نيتروژن و غلظت كلروفيل اندازه‌گيري شده به روش شيميايي با افزايش قرائت كلروفيل‌متر سير صعودي دارند. غلظت كلروفيل با افزايش سطح بور كاهش يافت. افزودن نيتروژن غلظت كلروفيل را افزايش و تأثير سوء سطوح بالاي بور بر اين پارامتر را كاهش داد. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه در خاك‌هاي با بور بالا، كاربرد نيتروژن با كاهش اثرات سوء سميت بور رشد برنج را افزايش مي‌‌دهد

Nitrogen (N) is usually low in the majority of agricultural and non agricultural soils in Iran, mainly due to the lack of adequate soil organic matter (OM). On the other hand, boron (B) toxicity is becoming more widespread in arid and semi arid regions of this country, where soils or irrigation waters contain relatively high B content. Results of the research indicate that addition of certain plant nutrients such as N may reduce the harmful effect of high B levels. Therefore, the present experiment was undertaken to evaluate the interactive effect of N and B on the growth and chemical composition of rice in a calcareous soil. Treatments consisted of six B rates ( 0, 2.5, 5, 10, 20 and 40 mg kg-1 as boric acid) and four levels of N ( 0, 75, 150 and 300 mg kg-1 as urea) arranged in a factorial manner in a completely randomized design with three replicates. Application of B decreased shoot dry matter. At low B levels, N application alleviated the toxic effect of B. Moreover, the addition of B increased B and N concentrations in the rice shoot. The N concentration increased and B accumulation decreased with increasing N rates. There was a general trend of increase in shoot N and chlorophyll concentrations with increasing chlorophyll meter reading. Chlorophyll concentration decreased with increasing B levels. N fertilization increased chlorophyll content and somewhat reduced the adverse effects of high B rates on this plant parameter. The results reported herein show that in soils with high B levels, N application may alleviate the suppressing effects of B toxicity and increase rice growth possibly due to a decrease in B absorption by the plant