پديد آورندگان :
ضرابي، اصغر دانشگاه اصفهان - دانشكده جغرافيا و برنامه ريزي , رخشاني نسب، حميدرضا دانشگاه سيستان و بلوچستان، زاهدان - دانشكده جغرافيا و برنامه ريزي محيطي , سرگلزايي جوان، طيبه دانشگاه سيستان و بلوچستان، زاهدان - دانشكده جغرافيا و برنامه ريزي محيطي
كليدواژه :
شاخص‌هاي عيني و ذهني , شهر زاهدان , كيفيت زندگي , محله‌هاي پيراموني , الگوي ويكور
چكيده فارسي :
يكي از بررسي‌هاي مهم برنامه‌ريزان شهري، شناخت سطح كيفيت زندگي در مقياس محله‌هاي شهري و چگونگي نابرابري بين آنهاست. امروزه توزيع عادلانه شاخص‌هاي كيفيت زندگي شامل كيفيت مسكن، حمل‌و‌نقل و ارتباطات، دسترسي به نيازهاي روزمره، تسهيلات شهري، ايمني و امنيت در سطح محله‌هاي شهري درخور توجه مديران و برنامه‌ريزان شهري است. بر اساس اين، هدف مقاله حاضر بررسي و رتبه‌بندي كيفيت زندگي از نظر شاخص‌هاي عيني و ذهني در محله‌هاي پيراموني شهر زاهدان است. جامعه آماري پژوهش، شهروندان با سن بيشتر از 18 سال شهر زاهدان هستند كه با روش نمونه‌گيري تصادفي و با فرمول كوكران، حجم نمونه 400 نفر انتخاب شدند. روش پژوهش توصيفي - تحليلي و شيوه جمع‌آوري داده‌ها پيمايشي است. داده‌هاي حاصل از پرسش‌نامه با روش آنتروپي، وزن‌دهي و با الگوي ويكور[1] تحليل و بررسي شدند. يافته‌هاي پژوهش، نابرابري بسيار زياد سطح كيفيت زندگي را بين 19 محله پيراموني شهر زاهدان نشان مي‌دهند؛ به‌طوري كه، 8 محله (11-5، 10-5، 6-1، 9-5، 11-2، 1-2، 5-1 و 10-1)[2] در وضعيت فراتوسعه، 1 محله (1-3) ميان‌توسعه بالا، 3 محله (11-3، 6-3 و 7-5) ميان‌توسعه، 3 محله (8-4، 6-5 و 4-4) ميان‌توسعه پايين و 4 محله (5-5، 6-4، 5-4 و 11-4) در وضعيت فروتوسعه قرار دارند. بنابراين، لازم است طي برنامه كوتاه‌مدتي به محله‌هاي فروتوسعه و ميان‌توسعه پايين توجه شود و در مرحله بعدي، برنامه‌ريزي و توسعه فضايي محله‌هاي ميان‌توسعه و در نهايت محله‌هاي ميان‌توسعه بالا و فرا توسعه مدنظر قرار گيرد.
چكيده لاتين :
One of the important investigations for urban planners is to identify the level of life quality in the scale of urban neighborhoods and the inequality among them. Nowadays, fair distribution of quality indices -including housing quality, transportation and communications, access to everyday needs, urban facilities, also security and safety in the urban neighborhoods, have been regarded by managers and urban planners. Accordingly, the objective of the present study is to investigate and rank the life quality, from the objective/subjective indices perspective, in surrounding neighborhoods of Zahedan City. The statistics population of the study consists of the Zahedan citizens older than 18 years old, among which 400 participants were selected for the sample, using random sampling and Cochrane's formula. The method employed in the study is descriptive-analytical and the data collection method is survey study. Data obtained via questionnaires were analyzed by Entropy weighting method, and using VIKOR model. The findings of the research indicate relatively high inequality in life quality, among 19 surrounding neighborhoods of Zahedan, in such a way that 8 neighborhoods (11-5, 10-5, 6-1, 9-5, 11-2, 1-2, 5-1, 10-1) are in a ultrahigh-developed state, 1 neighborhood (1-3) in a upper-moderate developed state, 3 neighborhoods (11-3, 6-3, 7-5) are in a moderate developed state, 3 neighborhoods (8-4, 6-5, 4-4) are in a lower-moderate developed state, and 4 neighborhoods (5-5, 6-4, 5-4, 11-4) are in a ultralow-developed state. Accordingly, it is necessary that during a short-term plan, ultralow-developed and lower-moderate developed neighborhoods be considered. In the next phase, moderately developed neighborhoods and upper-moderate developed and ultrahigh-developed neighborhoods should be planned and spatially developed.
