بررسي و تحليل آثار ايجاد اقامتگاه هاي بوم گردي بر توسعة سكونتگاه هاي روستايي (نمونه: روستاي رادكان شهرستان چناران)

An Analysis of the Effects of Establishing Ecotourism Residence on Development of Rural Settlements A Case Study of Radakan Village, Chenaran County

اقامتگاه‌هاي بوم‌گردي چند سالي است در روستاهاي اطراف شهرهاي بزرگ و داراي آثار تاريخي و طبيعي شكل‌ گرفتند و سازمان‌هاي متولي از آنها حمايت مي‌كنند. از سويي نيز مشكلات شهرنشيني و فطرت طبيعت‌دوست آدمي، او را به دامان طبيعت و مناطق آرام مي‌كشاند؛ بنابراين اين عامل فرصت خوبي است تا اسباب توسعة روستايي با گردشگري و خدمات آن فراهم آيد. اين پژوهش قصد دارد آثار ايجاد اقامتگاه‌هاي بوم‌گردي را بر توسعة سكونتگاه‌هاي روستاي رادكان چناران تجزيه‌ و تحليل كند. پژوهش حاضر از حيث هدف، كاربردي و از نظر نحوة گردآوري اطلاعات، توصيفي - پيمايشي است. جامعة آماري پژوهش ساكنان روستاي رادكان (N=3734) و حجم نمونه براساس فرمول كوكران و به ‌طور تصادفي ساده، 146 نفر از اهالي روستاست. ابزار اصلي گرد‌آوري داده‌ها و سنجش متغيرهاي پژوهش، پرسش‌نامه است. ميزان اعتبار (روايي) شاخص‌ها را 10 نفر از داوران متخصص در حوزة مطالعات گردشگري ارزيابي و داوري كردند. در ادامه ميزان پايايي پرسش‌نامه با بهره‌گيري از آزمون كرونباخ (با رقم 0/91) در سطح بالايي تأييد و داده‌ها با بهره‌گيري از نرم‌افزار SPSS در قالب روش تحليل عاملي تجزيه‌ و تحليل شد. نتايج پژوهش از تقليل 37 متغير، بيان‌كنندة 8 عامل استخراج‌شده بود كه 69/88 درصد از واريانس را تبيين مي‌كند و نشان از رضايت‌بخش‌بودن تحليل عاملي و متغيرهاي بررسي‌شده دارد؛ بر اين اساس عامل اشتغال‌زايي كه 21/65 درصد اثرگذاري اقامتگاه بوم‌گردي را تبيين مي‌كند، شامل متغيرهاي ايجاد اشتغال مستقيم و غيرمستقيم، گسترش فرصت‌هاي شغلي براي زنان و ايجاد فرصت‌هاي شغلي جديد است؛ عامل افزايش توليد و درآمد با واريانس 18/69 و عامل تقويت هويت محلي با واريانس 14/23، بيشترين درصد و عوامل كالبدي – معماري با واريانس 4/75 و اجتماعي – فرهنگي با واريانس 3/12، كمترين درصد اثرگذاري اقامتگاه‌هاي بوم‌گردي را بر توسعة روستاي رادكان تبيين مي‌كنند؛ همچنين با توجه به نتايج آزمون T تك‌نمونه‌اي، عامل چهارم (رونق‌بخش خدمات) با آمارة 9/11 و عامل اول (اشتغال‌زايي) با آمارة 8/62 بيشترين نقش را در اين زمينه داشته‌اند.

The establishment of ecotourism residence in villages around large cities with historical and natural monuments has grown in recent years and is backed by relevant organizations. On the other hand, the problems of urbanization and the love of nature in human beings lead them into nature and quiet regions. Therefore, this is a good opportunity for the rural development through tourism and its services. This research particularly seeks to analyze the effects of establishing ecotourism residence on the development of rural settlements in the Radakan village, Chenaran County. This study is an applied research conducted in a descriptive-survey method. The population of the study consisted of residents of Radakan village (N = 3734). The sample size based on Cochran formula was 146 villagers which were randomly selected. The main tool for collecting the data and measuring the variables of the study is questionnaire. Validation (validity) indicators were evaluated and judged by 10 judges specializing in tourism studies.The reliability coefficient of the questionnaire was also confirmed by Cronbach's test (with a value of 0.91) at a high level. Data analysis was performed using SPSS software in factor analysis. The results of the research from the reduction of 37 variables indicate that 8 extracted factors accounts for 88.69% of the variance, indicating that factor analysis and the variables were satisfactory. Accordingly, the job creation factor that explains 21.65% of the 20 impact of the ecotourism residence includes the variables of direct and indirect employment, the expansion of employment opportunities for women, and creation of new employment opportunities. The factor of increasing the production and income with variance of 18.69 and local identity enhancement factor with the variance of 14.23 and the highest percentage, and the physicalarchitectural (with variance of 4.75) and socio-cultural factors (with variance of 3.12) have the least impact on the development of Radakan village through ecotourism residence. Besides, according to the results of single sample t-test, the fourth factor (boom in service sector) with the statistic 9.11 and the first factor (job creation) with the statistic 8.62, have had the greatest role.