مبانى مشروعيت ولايت فقيه

The foundations of the legitimacy of Wellayat-e Faqih

اين مسأله كه آيا حكومت نهادى دينى يا عرفى است از مهم‌ترين پرسش‌ها در انديشه سياسى اسلام است. دينى بودن اين نهاد به اين معنا است كه حكومت‌ها فقط با داشتن مشروعيت دينى از حق اعمال قدرت سياسى برخوردارند و با نگاه به شرايط و ضوابط شريعت، به دو گونه واجد مشروعيت و فاقد مشروعيت تقسيم مى‌شوند. بدون ترديد فرد معصوم از حق حاكميت الهى برخوردار است و با حضور وى، هيچ فرد ديگرى حق شرعى براى در اختيار گرفتن اين منصب ندارد. در فقه شيعه، ولايت سياسى معصومان، به اين جهت كه پايه و بنياد اعتبار و مشروعيت حكومت غيرمعصوم به حساب مى‌آيد و محدوده اختياراتش هم براساس دايره ولايت سياسى معصومين تعريف مى‌شود، از اهميت برخوردار است. برخى از فقهاى پيشين شيعه با وجود ذكر ولايات جزئيه فراوانى براى فقيهان، درباره تصدى امر حكومت توسط فقها سخن نگفته‌اند؛ علت آن فقط دور از دسترس بودن حكومت براى فقيهان شيعه بوده است و به همين دليل بزرگ‌ترين فقيهان شيعه با پيش آمدن فرصت حضور مستقيم در عرصه سياست، همزمان با ورود عملى به اين عرصه به تبيين مبانى نظرى ولايت عامه فقيه پرداخته و آن را به عنوان اصلى اجماعى مورد تأكيد و اثبات قرار دادند.

The question that government is a religious foundation or a secular common one is among the most important questions in the Islamic political thought. Religiosity of the foundation means that governments have the right to enforce political power if they only have the religious legitimacy. With respect the conditions and requirements of sharia, they are classified into the ones having the legitimacy and the ones lacking it. An immaculate person had doubtlessly the right to diving government and if he is present, no other people have the religious right to occupy government. In Shiite Fiqh, the political governance of the immaculate is important because it is the credibility and the foundation of the government of the non-immaculate and the domain of the rights of the non-immaculate is determined with respect to the domain of the governance of the immaculate. Some of the previous Shiite jurisprudents did not bring into consideration the occupation of government by the jurisprudents, despite mentioning many partial Wellayat. The only reason was the inaccessibility of governments for the Shiite jurisprudents. That is why the greatest Shiite jurisprudents entered political arena practically and explained the theoretical foundations of the general Wellayat of jurisprudents as a social principle.