ژئواكولوژي آتشفشان بيدخوان، جنوب شرق بردسير كرمان

Geoecology of Bidkhan Volcano, South East of Bardsir, Kerman

آتشفشان خاموش بيدخوان يك استراتوولكان است كه در فاصله 40 كيلومتري جنوبشرق بردسير كرمان، در محدوده­اي به طول جغرافيايي ´25 و˚56 تا´30 و˚56 و عرض جغرافيايي 35 و˚29 تا´40 و˚29 ، با وسعت حدود 400 كيلومترمربع واقع شده است. هدف از اين مطالعه، ارزيابي ژئواكولوژيكي اين آتشفشان مي­ باشد. بدين منظور ضمن معرفي علم ژئواكولوژي، ابتدا زمين­ شناسي و توپوگرافي اين آتشفشان توضيح داده شده، سپس تأثير اين آتشفشان بر آب و هوا، آبشناسي و پوشش گياهي منطقه تعيين شده است. در نهايت تأثير آن بر زندگي انسان توجيه شده است. براساس اين مطالعه، در اثر وجود اين آتشفشان (به عنوان يك عارضه) ميزان ريزش­ هاي جوّي سالانه حدود 13 ميليون مترمكعب افزايش و درجه حرارت متوسط سالانه حدود 4 درجه سانتيگراد كاهش يافته است. به تبع آن اقليم منطقه تغيير كرده بطوريكه ضريب خشكي دومارتون از 15 به 28 رسيده است. به تبعيت از تغيير آب و هواي منطقه كه از نوع افزايش بارش و كاهش تبخير بوده است، شرايط براي شكل­ گيري يك دره پرآب و رودخانه نيمه ­دائمي زهكش­ كننده كالدراي اين آتشفشان فراهم شده است. همچنين پوشش گياهي محدوده مرتفع تشكيل دهنده آتشفشان انبوه­ تر شده است. اين شرايط موجب استقرار چندين روستا در دره فوق شده كه به علت فقدان سطوح هموار براي زراعت و وجود آب و هواي سرد تقريباً تنها كاشت درختان گردو را امكان ­پذير ساخته و در كنار آن مراتع مناسب جهت چراي احشام در سطح مخروط آتشفشان را به وجود آورده است. لذا وجود اين آتشفشان به عنوان يك عارضه بر امكان استقرار انسان، محل­هاي قابل استقرار و سبك زندگي انسان تأثير گذاشته است.

Bidkhan inactive stratovolcano lies at 40 km southest of Bardsir in Kerman Province between 56◦ 26' to 56◦ 30' eastern longitude and 29◦ 35' to 29◦ 40' northern latitude and it is 400 km2 in area. This paper deals with the geoecology of this volcano. For this purpose, after introducing the geoecology discipline, first, geology and topography of this volcano are described. Afterwards, the influence of this volcano on climate, hydrology and vegetation of the area is discussed. and finally its influence on human life is explained. Accordingly, due to the presence of this volcano (as a positive landform), the annual precipiatation has increased about 13 million m3 and the annual temperature has decreased about 40 . So climate of the area has change so that Dommarton index has increased from 15 to 28. In accordance with the climatic change, which has been an increase in precipitation and decrease in temperature, the conditions changed and become appropriate for the creation of a humid valley and a semi-permanent stream draining in its caldera. Also, the vegetation over the stratovolcano has become much denser. These conditions has led to establishment of several villages in the above – mentioned valley which, as a result of lacking convenient surface for cultivation and also cold climate, depend only on cultivation of nut trees in the valley and herdering on convenient pastures at the surface of the volcano. Hence, the presence of this volcano as a positive landform, has helped human residence and influenced the location of residential areas and human life.