بررسي غلظت گرد و غبار قابل انفجار و ارزيابي خطر انفجار در برخي از صنايع با ريسك بالاي شاهرود

Risk Assessment of Combustible Dust Explosions in Some Related Industries in Shahroud

مقدمه: گرد و غبار قابل اشتعال ذرات ريزي هستند كه وقتي در هوا تحت شرايط خاصي پراكنده مي‌شوند خطر انفجار را به همراه دارند. هدف از اين مطالعه بررسي غلظت گرد و غبار قابل انفجار و ارزيابي خطر انفجار در برخي از صنايع با ريسك بالاي شاهرود مي‌باشد. روش بررسي: در ابتدا جهت بررسي غلظت گرد و غبار در كارخانجات مورد بررسي، با اقتباس از متد NIOSH 0500، نمونه‌برداري و تعيين غلظت انجام شد. سپس جهت بررسي ريسك جرقه‌زني، ارزيابي ريسك به روش تجزيه و تحليل حالات خطر و اثرات ناشي از آن (FMEA) صورت پذيرفت. همچنين منابع اصلي احتمالي انفجار ثانويه نيز توسط مشاهده و مصاحبه با مديران و سرپرستان مشخص شد. يافته‌ها: نتايج بررسي غلظت گرد و غبار قابل انفجار در بين صنايع مورد بررسي نشان داد بيشترين توليد گرد و غبار مربوط به صنايع PVC با غلظت 43±74 ميلي‌گرم بر متر مكعب مي‌باشد. نتايج ارزيابي ريسك FMEA نيز نشان داد تجهيزات انتقال مواد، خشك‌كن‌ها، تجهيزات برشكاري و سوراخ كاري، موتورها و تابلو برق‌ها از پر ريسك ترين تجهيزات در ايجاد جرقه و اشتعال مي‌باشند. همچنين بررسي‌ها نشان داد، سيلوها با ظرفيت نگهداري بالايي كه دارند مي‌توانند مهمترين منابع احتمالي انفجار ثانويه باشند. نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد غلظت گرد و غبار قابل انفجار نسبت به حداقل غلظت قابل انفجار بسيار پايين مي‌باشد ولي با توجه به منابع وسيع جرقه زني و منابع بزرگ ذخيره‌سازي محصولات پودري كه وجود دارد، توجه به انفجار گرد و غبار در برخي از اين صنايع، بسيار حائز اهميت مي‌باشد.

Intoduction: Combustible dust particles when dispersed in the air under special conditions have a risk of explosion. Distribution of dust particles in sufficient amount and concentration can cause rapid ignition and explosion. The aim of this study was to assess the risk of combustible dust explosions, in the some related industries in shahroud. Methods: To evaluate dust concentration, the NIOSH 0500 method was used. To determine the combustion risk, risk assessment was conducted using the Failure Mode Effects Analysis (FMEA). The main sources of possible secondary explosion were determined by observation and interviews with managers and supervisors. Results: The concentration of combustible dust in industries showed that the most explosive dust generation was related to the PVC industry with a concentration of 43 ± 74 mg per cubic meter. The FMEA risk assessment results also showed that the most risky equipment in creating sparks and combustion include conveyors, dryers, cutting and drilling equipment, motors and switchgear lightning. Also, the study showed silos with their high storage capacity can be the most likely sources of secondary explosions. Conclusions: This study showed that combustible dust concentration is much lower than the minimum explosive concentration. However, due to the existence of combustion vast resources and huge storage resources of powder products, dust explosion in some of these industries is very important.