بررسي نمايه توده بدني دانش آموزان 5 قوم ايراني و ارتباط آن با برخي متغيرهاي فردي و خانوادگي

BMI of Students in Five Ethnic Groups in Iran and Its Relationship with Some Demographic and Familial Variables

سابقه و هدف: روند رو به افزايش نمايه توده بدني ياBMI نوجوانان يكي از مشكلات تهديد كننده جوامع امروزي است كه تحت تاثير عوامل متعددي قرار مي‌گيرد. اين مطالعه با هدف تعيين نمايه توده بدني دانش‌آموزان و عوامل موثر بر آن در 5 قوم ايراني انجام گرفت. مواد و روش‌ها: اين مطالعه توصيفي-تحليلي بر روي دانش‌آموزان 14-12 ساله متوسطه اول از 5 قوم عرب، كرد، سيستاني و بلوچ، ترك و تركمن ساكن ايران به روش نمونه‌گيري طبقه‌اي چند مرحله‌اي و تصادفي انجام گرفت. ابزار جمع‌آوري داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته با سئوالات باز و بسته حاوي سه بخش شامل: متغيرهاي فردي، زمينه‌اي و وابسته بوده كه روايي و پايايي آن مورد تائيد قرار گرفت. BMIمحاسبه شده دانش‌آموزان به چهار دسته لاغر، طبيعي، اضافه¬وزن و چاق تقسيم در نرم‌افزار SPSS18 مورد تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: از 2444 دانش‌آموز مورد مطالعه، 9/51 درصد دختر و 9/56 درصد شهري بودند. ميانگين BMI دانش‌آموزان در كل 5 قوم ايراني 9/3±7/19 كيلوگرم بر مترمربع بود و 2/24 درصد داراي اضافه‌وزن و چاق بودند. بيش ترين ميزان اضافه‌وزن و چاقي در بين قوم عرب و كم ترين ميزان در قوم سيستاني وجود داشت. از بين 25 متغير مورد بررسي با BMI، تنها بين قوميت، برخورداري از اتومبيل شخصي، ديابت مادر، تعداد فرزندان خانواده، نوع زايمان، بلوغ فيزيولوژيك و نحوه تردد و BMI ارتباط معني‌دار وجود داشت (05/0>P). استنتاج: نتايج اين مطالعه نشان داد حدود يك چهارم دانش‌آموزان، BMI بالاتر از حد طبيعي داشتند. بعضي از عوامل فردي و خانوادگي در افزايش BMI تاثير گذارند. پيشنهاد مي‌گردد برنامه‌هاي مداخله‌اي براي كنترل BMI نوجوانان طراحي و اجرا گردد.

Background and purpose: Nowadays, increasing body mass index (BMI) in adolescents that is caused by different factors is a major health threat in communities. This study aimed to determine the BMI of students and associated factors in 5 Iranian ethnic groups. Materials and methods: This cross-sectional study was conducted in high school students aged 12-14 years, from 5 ethnic groups, including Arab, Kurd, Sistani/Baluchi, Turk, and Turkaman. They were selected through random stratified sampling in winter 2015. Data was collected via a questionnaire containing open and closed questions in three sections: demographic, contextual, and dependent variables. The students were classified into four categories: underweight, normal, overweight, and obese according to their BMI. Data analysis was then conducted in SPSS18. Results: A total of 2444 students was studied of whom 51.9% were females and 56.9% lived in urban areas. The mean BMI of students was 19.7±3.9 kg/m2 and 24.2% were overweight and obese. The highest and lowest rates of overweight and obesity were found in Arabs and Sistani/Baluchi, respectively. In this study, the relationships between BMI and 25 variables were investigated. We observed significant relationships between BMI and ethnicity, having a family car, maternal diabetes, number of children, type of birth, physiological maturity and how to travel between home and school (P<0.05). Conclusion: According to this study, the BMI in almost a quarter of the students was higher than the normal range. Some personal and family factors could increase students’ BMI. Therefore, interventions to screen and control the BMI in students are needed.