عنوان مقاله :
مينرال شيمي و ژئو شيمي دايك هاي لامپروفيري كانسار مس - موليبدن پورفيري سونگون (ورزقان - شمال باختر ايران)
عنوان به زبان ديگر :
Mineral chemistry and geochemistry of lamprophyric dykes in the Sungun Cu - Mo porphyry deposit (Varzaghan- Northwestern Iran
پديد آورندگان :
كمالي، امين اله دانشگاه تبريز - گروه علوم زمين , مويد، محسن دانشگاه تبريز - گروه علوم زمين , عنامل، نصير دانشگاه تبريز - گروه علوم زمين , حسينزاده، محمدرضا دانشگاه تبريز - گروه علوم زمين
كليدواژه :
دايك لامپروفيري , كرسانتيت , گارنت لرزوليت , پس از برخورد , سونگون
چكيده فارسي :
كانسار مس - موليبدن پورفيري سونگون در شمال باختري ايران و در استان آذربايجان شرقي جاي دارد. معدن مس سونگون از ديد سنگ‌شناسي شامل توده سونگون پورفيري (SP) و هشت دسته دايك تأخيري كوارتزديوريتي (DK1(a, b, c))، گابرو ديوريتي (DK2)، ديوريتي (DK3)، داسيتي (DK4)، لامپروفيري (LAM) و ميكروديوريتي(MDI) است. كاني‌هاي اصلي تشكيل‌دهنده دايك لامپروفري شامل بيوتيت، پلاژيوكلاز، ارتوز، آمفيبول است. اين دايك بافت پورفيريك و ميكروليتيك پورفيري دارد. دايكهاي لامپروفيري در منطقه مطالعه شده تركيب آلكالي‌بازالت دارند و ماگماي مادر اين دايكها بر پايه ژئوشيمي سنگ كل، شوشونيتي است. بررسي شيمي كانيها، تركيب پلاژيوكلاز را اليگوكلاز تا آلبيت، آمفيبول را مگنزيوهورنبلند و بيوتيت را سيدروفيليت تا استونيت نشان مي‌دهد. دايكهاي لامپروفيري از يك ماگماي با فوگاسيته بالاي اكسيژن ايجاده شده‌اند. بر پايه دماسنجي تك كاني بيوتيت دماي تبلور كاني در دايك لامپروفيري 650 تا 700 درجه سانتي‌گراد تعيين‌شده است. با توجه به ويژگيهاي كاني‌شناسي و شواهد ژئوشيميايي، لامپروفيرهاي منطقه مورد مطالعه از نوع كالكآلكالن و جزو كرسانتيت‌ها ارزيابي مي‌شوند. نمودارهاي چند عنصري بهنجار شده با كندريت و گوشته اوليه نشان‌دهنده غني‌شدگي عناصر LREE و LILE و تهي‌شدگي HREE و HFSE در دايكهاي لامپروفيري سونگون است. بر پايه نمودار عناصر كمياب La/Sm در برابر La ماگماي منشأ اين سنگ‌ها مي‌تواند از نرخ پايين ذوب بخشي يك گوشته گارنت لرزوليتي ايجاد شده باشد. اين دايكها در يك محيط زمينساختي پس از برخوردي و از گوشته متاسوماتيزه شده در اثر يك فرورانش كهن ايجاد شده است.
چكيده لاتين :
Sungun Cu-Mo porphyry deposit is located in East Azarbaijan province and at northwest of Iran. From the petrology viewpoint, the Sungun copper mine is consisted of porphyry Sungun (SP), and eight categories of delayed dykes made of quartz-diorite (DK1 (a, b, c)), gabbro-diorite (DK2), diorite (DK3), dacite (DK4), lamprophyre (LAM) and micro-diorite (MDI). The main minerals of lamprophyric dyke are biotite, plagioclase, K-feldspar, and amphibole with porphyritic and microlithic porphyre textures. Lamprophyric dykes in the studied area have alkali-basalt composition and based on whole rock geochemistry is originated from a shoshonitic magma. Minerals chemistry analysis revealed that the composition of plagioclase varies from oligoclase to albite, amphibole is Magnesiohornblende and biotite composition varies from siderophyllite to eastonite. Lamprophyric dykes have been originated from a magma with high oxygen fugacity. Based on biotite thermometry, the temperature of biotite crystallization in lamprophyric dyke was 650 to 750°C. According to the mineralogical and geochemical evidence, studied lamprophyre samples are of kersantite type and belong to calk-alkaline lamprophyres. Multi-element diagrams normalized to chondrite and primitive mantle indicates LREE and LILE enrichment and HREE and HFSE depletion in the lamprophyre dykes Sungun. Based on trace elements ratio diagram of La/Sm vs. La parental magmas can have been generated from low degree partial melting of subcontinental mantle source with garnet-lherzolite composition. The dykes formed in Post-collisional geotectonic environment of the studied samples and trace element geochemical evidence indicate that produced magma formed from a metasomatic mantle due to an ancient subduction.
